Jonge Thaise kiezer kiest vóór hervormingen en tegen het verbod op majesteitsschennis

Jarenlang groeide in Thailand de weerstand tegen hun onverkozen regering, onder leiding van de zelfbenoemde premier Prayut Chan-o-cha. Met steun van het leger pleegde hij in 2014 een coup en kwam zo aan de macht. Dit weekend sprak de Thaise bevolking zich met een recordopkomst uit tegen Prayuts militaire leiderschap. De huidige regeringspartijen kregen maar 15 procent van de stemmen.

Vernieuwing en verandering, daar zijn de Thaise stemmers naar op zoek, blijkt nadat ruim 99 procent van de stemmen is geteld. De grote winnaar is de progressieve Move Forward-partij, die 151 zetels binnenhaalde. In totaal zijn in het Thaise lagerhuis 500 zetels te vergeven.

Jong, radicaal, onervaren én toch populair

Het is een onverwachte uitkomst: ondanks goede vooruitzichten leek de MFP te jong, radicaal en onervaren om daadwerkelijk te winnen. Vóór de verkiezingen leek de winst te gaan naar de populistische Pheu Thai, die al twintig jaar wint. Maar met 141 zetels moet die partij het doen met de tweede plaats.

Maar vooral jongeren kozen massaal voor de nog maar tien jaar oude Move Forward-partij, onder leiding van de 42-jarige Pita Limjaroenrat. De Harvard-alumnus won veel stemmen met zijn belofte de strenge wetten rondom het Thaise koningshuis te hervormen. Wie in Thailand de koning beledigt, kan een lange celstraf krijgen.

Relatie monarchie en Thaise bevolking onder druk

Vooral jonge Thai komen daartegen in het verweer. In 2020 gingen tienduizenden jongeren in Bangkok de straat op om het beledigen van de koning uit het wetboek van strafrecht te halen. Ook Pita waarschuwde tijdens zijn campagne dat de relatie tussen de monarchie en de Thaise bevolking flink kan verslechteren als de wet niet wordt aangepast.

De belangrijkste vraag voor nu: gaat het de twee grootste partijen lukken om samen een regering te vormen en een premier te kiezen? Om dat voor elkaar te krijgen, moeten de partijen een meerderheid van 750 zetels in zowel het lagerhuis als de senaat verzamelen.

Conservatieve senaat

En dat kan nog knap lastig worden. Want door een bijzondere wetsbepaling is de volledige, 250 zetels tellende senaat aangewezen door premier Prayut – het volk had er niets over te zeggen. De conservatieve senaat is trouw aan het leger en is zeker geen fan van de progressieve agenda van Move Forward.

Pita moet dus samenwerken, met Pheu Thai en een groep kleinere progressieve partijen, om een meerderheid te verzamelen. “We willen zo snel mogelijk een nieuwe overheid om een politiek vacuüm te voorkomen”, zei Pita tegen Channel News Asia. “Ik maak me geen zorgen om de aangewezen senatoren. Het is niet logisch om tegen de wil van de mensen in te gaan staan.”

Het zal nog even duren voordat de officiële resultaten naar buiten komen. Bij de vorige verkiezingen in 2019 duurde het weken. In de tussentijd beginnen de partijen met de eerste onderhandelingen.

Progressieve coalitie

Pheu Thai-leider Paetongtarn Shinawatra heeft al gezegd samen te willen werken met Move Forward. “We moeten de resultaten accepteren, zoals iedere goede sportman”, zei ze maandag. De twee partijen starten dinsdag met de eerste besprekingen.

Daarbij kan vooral de Bhumjai Thai-partij van cruciaal belang zijn. De partij werd derde met 70 zetels: dat kan de progressieve coalitie een meerderheid opleveren in het parlement. Leider Anutin Charnvirakul zei eerder dat hij niet wil samenwerken met partijen die vóór afzwakking van het verbod op majesteitsschennis zijn, maar dat hij wel bereid is om met iedere partij te praten.

Pita had er maandag in ieder geval vertrouwen in. “We laten geen middel onbeproefd”, zei de 42-jarige leider. “Men is klaar met het leiderschap van de afgelopen tien jaar. Vandaag is een nieuwe dag.”

Lees ook:

Durft Thailand de macht van de koning aan te pakken? Dit zijn de kandidaten

In Thailand groeit de weerstand tegen de macht van de monarchie en het leger, maar het is de vraag of de verkiezingen daadwerkelijk tot verandering leiden.