Om een meerderheid te behalen, moet het voorstel wel worden aangepast, bleek donderdag tijdens de behandeling van het voorstel in de Tweede Kamer.
Met de initiatiefwet wil D66-Kamerlid Kees Verhoeven dat het beledigen van de koning niet strenger bestraft wordt dan het beledigen van anderen.
Maar dat gaat de VVD, PVV en PvdA op dit moment nog iets te ver. Deze partijen willen dat de koning in het voorstel iets meer bescherming krijgt. De christelijke partijen CDA, CU en SGP zien niets in het idee.
Strenger
Op dit moment wordt het beledigen van de koning strenger bestraft dan het beledigen van andere Nederlanders. Op het beledigen van de koning staat een maximale straf van vijf jaar.
Voor het beledigen van anderen kan een maximale straf van een jaar bij smaad, twee jaar bij laster en drie maanden bij eenvoudige belediging worden opgelegd.
Volgens Kamerlid Verhoeven beperkt de zwaardere straf voor majesteitsschennis de vrijheid van meningsuiting en het maatschappelijk debat. Hij vindt dat niet meer van deze tijd en ieder geval de SP en GroenLinks staan achter zijn voorstel.
Het betekent niet dat de koning in de nieuwe situatie zomaar beledigd mag worden. De D66'er stelt in het wetsvoorstel dat de koning zich, net als alle andere Nederlanders, kan beroepen op de bestaande artikelen die beschermen tegen smaad, laster, en eenvoudige belediging.
Zelf aangifte
De initiatiefwet leidt er wel toe dat de koning zelf aangifte moet doen als hij zich beledigd voelt. Op dit moment gaat het Openbaar Ministerie over tot vervolging als majesteitsschennis wordt geconstateerd. Het OM doet dat ook wanneer politici, bestuurders en ambtenaren worden beledigd. Bij belediging van deze groep wordt de straf met een derde verhoogd.
D66 wil de extra bescherming van politici, ministers en bestuurders afschaffen en belediging van deze groep gelijkstellen met belediging van anderen. Alleen bepaalde ambtenaren genieten dan nog extra bescherming. Het gaat dan om politieagenten, militairen, rechters en hulpverleners.
Ook dat vindt de VVD te ver gaan. Ambtenaren en ambtsdragers horen extra bescherming te krijgen, zei VVD-Kamerlid Sven Koopmans. Hij vindt dat majesteitsschennis moet worden afgeschaft, maar vindt niet dat de koning minder bescherming verdient dan een agent en net als een gewone burger zelf aangifte moet doen. De PvdA en PVV zijn het daarmee eens.
Als Verhoeven bereid is zijn voorstel op die punten aan te passen, dan is er een meerderheid voor de afschaffing van het verbod op majesteitsschennis.
Kritiek
CDA'er Chris van Dam is kritisch over het voorstel. Volgens hem doet Verhoeven "de zaak meer kwaad" dan hij doorheeft. Hij stelt dat het verbod op majesteitsschennis niet alleen over belediging van de koning gaat, maar ook over het instituut van het Koninklijk Huis dat bescherming verdient.
Daar hoort volgens het CDA niet bij dat de koning zelf aangifte gaat doen. Over een verlaging van de straf valt met het CDA wel te praten, maar schrappen gaat de partij te ver.
Ook het afschaffen van de extra bescherming voor politici en bestuurders kan bij de christelijke partijen op weinig steun rekenen. Zij wijzen erop dat het niet zozeer om de persoon gaat die beledigd wordt, maar om de functie. Gert-Jan Segers (CU): "Het gaat om het ambt, niet om tere zieltjes, niet om lange tenen."
Bovendien zijn politici huiverig om aangifte te doen, omdat zij er niet van verdacht willen worden dat zij critici en tegenstanders de mond willen snoeren. Daarom moet het OM optreden, zodat de politici vrij hun werk kunnen blijven doen, vinden het CDA, de CU en SGP en ook de VVD. De liberalen vinden dat alle "dienaars van de publieke zaak" extra bescherming verdienen.
Bevriend staatshoofd
Voor de afschaffing van het verbod op het beledigen van een bevriend staatshoofd is wel voldoende steun. Verhoeven diende de initiatiefwet in april 2016 in als een reactie op de affaire met de Duitse komiek Jan Böhmermann die de Turkse president Recep Tayyip Erdogan onder meer uitmaakte voor 'geitenneuker'.
Erdogan diende vervolgens een aanklacht in op grond van het Duitse verbod op het beledigen van een buitenlands staatshoofd. Het artikel is door de Duitsers uit hun Wetboek van Strafrecht geschrapt, maar het herinnerde de Tweede Kamer eraan dat een dergelijk verbod in Nederland geldt.
Verhoeven zal op een later moment nader ingaan op de vragen die zijn gesteld door de Kamer. Op een nog nader te bepalen tijdstip zal over de wet gestemd worden.