Amilko - Zuivelhistorie Nederland

Inhoud 

MAP Gorinchem 

Gorcum 

Holl. Melkinr. 1886-1950 

Pasteur 1900 - 19xx 

Amilko 1926-1977 

Carnation 1977-1985 

Nestlé 1985-2005 

Vreugdenhil 2005->> 

▲ Heruitgave www.zuivelhistorienederland .nl 1 © Gorinschemse Courant

Dit is een β versie van MAP Zuivelfabrieken in Gorcum 

Opmerking: Bij het maken van deze knipsel-MAP stond niet de volledige geschiedschrijving van bovengenoemde 

zuivelfabriek voor op. Het is één van de - ca. 20 - mappen, die zijn samengesteld uit knipsels afkomstig uit de digitale 

krantenarchieven welke op het www zijn te vinden. Deze mappen waren in eerste instantie voor eigen – intern – 

gebruik, met de bedoeling om geselecteerde informatie in de toekomst te gebruiken op de site www-zuivelhistorienederland.nl. 

Gezien de onzekerheid of dit er ook van komt, heb ik besloten om deze (werk)mappen als β versie, dwz. zonder uitwerking, 

nu reeds te plaatsen. Verdere reden van plaatsing is dat ik van mening ben dat er, ook in deze vorm, leuke 

informatie in staat over de plaatselijke zuivelfabriek en dus ook over de Nederlandse zuivelhistorie. 

Heruitgave www.zuivelhistorienederland.nl 1e versie geplaatst als 2013-05-11 


Inhoud - MAP zuivelfabrieken Gorinchem 

Snelkeuze xxxx / Gorkum / Bijlagen Blz. 

Tinekeshoeve / Drieënhuizen / Dijkstra / 

xxxx Hollandsche Melkinrichting 

1886 28 januari Eerste eigenaar / oprichter R. Staal 

1888 Tweede eigenaar M. de Kuiper / M. de Kuijper 

1900 6 april 1900 Derde Eigenaar Verheul 

1902 31 oktober 1902 Vierde eigenaar W. Roest Jr. 

1918 Naam W. Roest in verslag gemeenteraad 

xxxx Pasteur 

1899 Eerste melding van plan en melding in Staats Courant. 18 Nov. 1899 

1900 Tekst brochure over Maatschappij Pasteur 

1912 Melkverodening voor alle melkverkopers 

1916 Nieuwe melkverordening - opleggen van verkoopprijs 

1923 Galak 

▲ 

xxxx Dijksma 

1931 Melkirichting E. J. voorheen Pasteur Langendijk 

1934 Verhuisd naar Bornsteeg 16 (later tot 18) 

▲ 

xxxx Amilko 

1927 Aanvraag hinderwetverg. nw te bouwen condensfabriek NV. Amilko 

1928 Binnenkort opening, deze week proefdraaien 

1928-04-13 Korte beschrijving fabriek 

1929 knipsels 

1930 knipsels 

1931 knipsels 

1932 knipsels 

1934 Personeel ontslag ivm export beperking naar Engeland 

1940 Personeel ontslag en aanvraag voor kaasmakerij 

1945 knipsels 

1946 knipsels 

1947 Dodelijk ongeluk in melktank 

1949 knipsels 

1950 


1951 knipsels 

1952 De melksanering te Gorinchem binnenkort een feit? 

1953 Knipsels 

1953-03-23 Amilko Gorinchem bestaat 25 Jaar – beschrijving fabriek 

1953-03-30 Aanbieding tegelplatau door personeel 

1954 Groot feest 

1955 Gorinchem, Jubilea 

1956 

1957 

1958 knipsels 

1959 knipsels 

1960 Verslag feestavond – 10 jr. bestaan personeelsver. 

1967 Dir. A. den Hollander 40 jr. bij Amilko / Amilko veroorzaakt roetlaag 

1969-09-19 Uitvoerige beschrijving fabriek in Gorkum 

1975 Centralisatie Amilko in Gorkum Schoonhoven gaat dicht (1980) 

1977 Officiele naamswijziging in Carnation Nederland. BV. 

1978 Ex werknemers op bezoek 

1979 Advertentie en vier jubilarissen 

1980 Drie jubilarissen 

1981 Geen water in de melk 

1982 

1983 Vertrek J. van Ramselaar 

1983-05-13 Opening vernieuwde fabriek door Min. Braks / Uitvoerige beschrijving 

1985 Overname door Nestle 

1986-07-16 10 Jr. achter elkaar 1e klas melk 

1987 Div knipsels over onrust nav. herstruktureringsplannen 

1988 

1989 Melkpoeder over buurt 

1990 

2002 Grote sanering bij Nestlé Gorkum blijft bestaan 

2004 Plannen voor overname door Vreugdenhil 

2005-06-28 Officiele overname 

▲ 

xxxx Bijlagen 

Bijlage-1 „Oprichter Maatschappij Pasteur” G. Meulewerf okt. 1907 overleden 

Foto’s via www. 

Bijlage-2 Melksanering Gorinchem 

Bijlage-3 Bond van Melkveehouders Afd. Gorinchem 1919 - naar MAP Arkel 


Niet duidelijk / nog niet verder uitgezocht 

In Boek De Wit 

Amilko 1930 – heden 

E. J. Dijksma 1934 – 1962 (niet in ZJB.) Mogelijk ca. 1931 eigenaar of directeur van Pasteur Bornsteeg 16 

J. Drieënhuizen 1935 – 1941 (uit ZJB.) 

Pasteur N.V. 1900 – 1934 (werd Melkinr. Galak) 

Tinekeshoeven 1915-1926 


Tinekeshoeve 

In Boek de Wit van 1915 - 1926 


J. Drieënhuizen 





1888> 


1900 


1902 

Overname Hollandsche Melkinrichting door W. Roest (Jr.) 


1918 

Advertentieblad, 1918-11-22; 

Gemeenteraadsverslag. 

15 Nov. Voorzitter de heer E. G. Gaarlandt, burgemeester. 

............. 

Daarna is aan de orde de melkvoorziening. Blijkens circulaire van den Min. van Landbouw 

van 24 Oct., heeft deze, in verband met eene geregelde vetvoorziening, het noodig geoordeeld 

voor de komende wintermaanden eene algemeene rantsoeneering van melk voor te schrijven. Bij 

invoering daarvan zullen de gemeenten kunnen beschikken over niet meer dan 2 /10 L volle melk 

per hoofd der bevolking. Onder dit kwantum is begrepen de hoeveelheid, die voor zieken en kinderen 

moet worden gereserveerd, zoodat er voor den gewonen gebruiker slechts 1 /10 L. per hoofd 

per dag overblijft. 

In verband met de groote schaarschte aan andere levensmiddelen, zoowel als met eene mededeeling 

van het Bureau voor mededeelingen inzake de voedselvoorziening, dat de gemeenten niet 

verplicht zijn tot rantsoeneering over te gaan, is in de gemeente Gorinchem nog geene melkdistributie 

ingevoerd. Maar - daardoor verbeurt de gemeente niet alleen de aanspraak op den rijkstoeslag, 

zij is bovendien 

verplicht dien toeslag voor hare rekening te nemen. De geldelijke gevolgen 

hiervan mogen uit het volgende blijken. 

In de week van 3-9 Nov. werd in de gemeente verbruikt 49.154 Liter. Hiervan kwamen 10.869 

L. in aanmerking voor een toeslag van 1 cent per L. en 38.285 L. voor een toeslag van 2½ cent 

per Liter. Volgens de rijksregeling bedraagt die toeslag 1 cent per L. voor de productiemelk, d.i. 

melk van eigen vee, terwijl diezelfde toeslag ook wordt genoten door de slijters. Een toeslag van 

2½ cent per L. wordt gegeven voor de melk, niet vallende onder de productiemelk, d.i. de melk, 

die door den melkverkooper moet worden bijgekocht. 

De toeslag voor slijters en melkinrichtingen bedraagt eveneens 2½ ct. per L In hetzelfde tijdvak 

werd bovendien afgeleverd 4.757 L. tapte- en karnemelk, waarvoor de toeslag eveneens op 2½ 

ct. per L. is gesteld. 

De uitgaven voor de gemeente beliepen over dat tijdvak f 1184,74 

Dit bedrag moet verminderd worden met 1 /10 deel van den toeslag van de melk voor zieken en 

zwakken, welk deel het rijk aan de gemeente terug betaalt. Voor deze melk bedraagt de geheele 

toeslag f 377,25, voor de gemeente dus f 37,72 5 , zoodat nog ten laste der gemeente blijft 

f 1184,74 - f 17,72 5 = f 1147,01 5. Omdat de melkproductie geleidelijk minder wordt, zal dit bedrag 

eene evenredige vermindering ondergaan, doch gemiddeld zal de uitgaaf, welke ten laste 

der gemeente blijft, op f 1000 per week worden geraamd. 

Al erkennen B. en W. dat eene dergelijke uitgaaf de gemeentefinancien aanmerkelijk zal drukken, 

achten zij het toch in de gegeven omstandigheden niet verantwoord, tot rantsoeneering over 

te gaan. Vermoedelijk zal de regeling voor een niet al te lang tijdsbestek behoeven te gelden, omdat 

er vooruitzicht bestaat, dat de levensmiddelen spoedig op ruimere schaal zullen worden gedistribueerd 

Zij vragen ten slotte den raad het voor de melkvoorziening benoodigde crediet te 

willen beschikbaar stellen. 


Van den heer Roest, melkleverancier 

alhier, is een adres ingekomen met bezwaren tegen het 

Voorstel van B. en W. O.a. vreest hij, dat de gemeente door de vrije melkvoorziening in slechtere 

conditie zal komen dan bij de rijksrantsoeneering. Mocht dit evenwel het geval zijn, dan, aldus 

de Voorz. zullen B. en W. spoedig met een voorstel tot invoering der rantsoeneering bij den raad 

komen. 

De heer Dingemans vraagt, of bij rijksrantsoeneenng 0,4 L. per persoon gegarandeerd is. Ja, antwoordt 

weth. Biegel, doch er mag niet vergeten worden, dat zieken en zwakken veel noodig hebben, 

zoodat er voor de gezonden maar 0,1 L. beschikbaar zou blijven. Met ‘t oog op de griep zou 

spreker den raad willen verzoekende melk zoo ruim mogelijk te doen verstrekken. Er bestaat 

trouwens uitzicht, dat de minister de geheele rantsoeneering zal intrekken, als de heer Biesel mag 

vertrouwen op hem verstrekte mededeelingen. 

De heer Kroef oefent critiek uit op het adres van den heer Roest. Hij wijst er terecht op, dat er 

veel meer melk in de gemeente komt dan in 1917, en wel omdat eenigen tijd geleden een beperkte 

bepaling in de melkverordening tijdelijk buiten werking is gesteld. 

Den heer De Korver is een en ander van den toeslag niet duidelijk, waarom de voorz. deze nog 

eens nader uiteenzet. De voorz. hoopt evenwel met de gemaakte opmerkingen van den heer De 

Korver rekening te houden en belooft, dat de melkvoorziening in December weer ter sprake zal 

worden gebracht. Daarna wordt het voorstel van B. en W. ongewijzigd en zonder hoofdelijke 

stemming aangenomen 


1919 

1925 

1926 


1934 


1935 

1936 


1937 

1940 

1942 


1947 


1899 Gorinchem 

Advertentieblad, (Gorinchem) 1899-08-25 

GORINCHEM, 25 Augustus 1899. 

Pasteur 

Naar wij vernemen bestaat het voornemen om in den tuin naast de Societeit „De Gezelligheid” 

alhier, een stoomzuivelfabriek 

op te richten. 

In hoofdzaak is de bedoeling, het fabriceeren en verkoopen van gepasteuriseerde melk, dat is 

melk, die vrij is van ziektekiemen, en in hermetisch gesloten flesschen wordt verkrijgbaar 

gesteld; alsook zullen boter en kaas van onberispelijk gehalte geleverd worden. 

In vele plaatsen van ons land bestaan zulke inrichtingen, die door het publiek meer en meer 

worden gewaardeerd. Het is tamelijk zeker, dat een dergelijke inrichting ook in onze gemeente 

zal slagen. Aan de fabriek zullen ook verbonden worden een winkel 

voor de producten en een 

schenklokaal; alles, wat de fabricage aangaat, zal van de laatste vinding op dit gebied zijn; het 

moet een modelinrichting worden. 

Het maatschappelijk kapitaal, geraamd op f 50.000, te verdeelen in aandeelen van f 500, werd 

reeds half volteekend. 

De benoemde commissie bestaat uit de heeren G. Meulewerf, A. A. Hessig, J. C. Heuff, J. van 

Oosterwijk en W. de Vries Robbé alhier. 


1900 

Nieuwe Gorinchemsche Courant, 1900-04-22; 

Maatschappij „Pasteur”, 

Gorinchemsche fabriek van melkproducten te 

Gorinchem. 

Onder dit opschrift werd alhier eene circulaire rondgezonden, 

die welde moeite waard is in ruimen kring te worden gelezen 

en verbreid, omdat zij betrekking heeft op eene nieuwe inrichting 

die weldra zal worden geopend en die door de energie, 

volharding en het doorzicht van een onzer meest gewaardeerde 

stadgenooten werd tot stand gebracht. 

Wie tot voor korten tijd den Langendijk passeerde, stelde zich onwillekeurig de vraag, hoe het 

mogelijk was, dat jaar in jaar uit, op den besten stand van Gorinchem een groot terrein renteloos 

kon blijven liggen, waar het zoo uitstekend voor verschillende nuttige doeleinden was geschikt. 

Er lag daar een tuin, door zwaar ijzeren hekwerk op hardsteenen fundamenten van de openbare 

straat afgescheiden en waarvoor, op zware zuilen gezeten, een paar wapendragende leeuwen sedert 

menschenheugenis grimmig op den voorbijganger neerzagen, alzof zij hem wilden waarschuwen, 

het terrein dat achter hen lag niet aan te randen. 

Doch niets is bestendig van duur en zoo werd de bezitting, die zoolang door hen was bewaakt 

met hen verkocht en daardoor verdwenen zij van hun hoog standpunt, om elders plaatsing te vinden, 

of misschien opnieuw hun oude functie te gaan vervullen. 

De kooper van het terrein, de heer G. Meulewerf, 1 die eene combinatie had gevormd, om het 

nuttig in exploitatie te brengen, ontwierp een plan tot stichting eener fabriek van melkproducten 

en vond spoedig medewerking en kapitaal, om zijn denkbeeld uit te voeren. Dat vereischte echter 

groote zorgen en moeiten, want om in navolging van anderen eene zaak tot stand te brengen, is 

niet zoo heel moeielijk, doch om op technisch en hygiënisch gebied, gebreken in bestaande methoden 

te verbeteren of te doen verdwijnen en waar het zooals hier geldt, bij een artikel van dagelijksche 

behoefte, gevaren tegen het gebruik daarvan te voorkoomen of te vernietigen, is eene 

zeer moeielijke zaak. 

Niet echter voor den heer Meulewerf, wiens algemeens kennis en helder doorzicht hem ook hier 

wederom goed te stade kwamen en die zich evenwel uitstekend op de hoogte had gesteld, van 

hetgeen hij nog te weten noodig had, om wat melkexploitatie betreft, zijne stichting te kunnen 

doen wedijveren met de grootste inrichtingen van ons vaderwand. 

De talrijke bezwaren, aan het in den handel brengen van absoluut zuivere melk verbonden, werden 

glansrijk door hem overwonnen en de bacteriënvrees behoeft voortaan niet meer te bestaan. 

In overleg met den bouwkundige, den heer de Bie, werd door hem het gebouw ontworpen, dat 

thans nog niet geheel voltooid, reeds als sieraad onzer gemeente wordt geroemd en waarin 

weldra als hoofdproduct zal worden geleverd, de melk, waarvan Cata reeds zong: 

1 Zie meer over deze heer G. Meulewerf als Bijlage-1 (knipsel 1907-10-13 nav. zijn overlijden (ZHN.) 


Maer let oock op de melck, die wij uyt koeyen 

(trekken, 

Die kan geen minder kracht omtrent het hert 

(verwecken, 

En daarom (als de quarel niet al te ver en goot) 

Soo geeft de koeyenmelck ook wel de meeste baet. 

Die is van vetter aart als geyt of kemel geven, 

Daervan dat overal meest al de kinders leven, 

Want dit gesegent vogt, vermenght met witte 

(broot, 

Dat maakt na d'oude sprenk ook kleine kinders 

(groot 

De Directie over die stichting bestaat uit de heeren G. Meulewerf, J. C. Heuff en J. van van Oosterwijk 

als Commissarissen en J. H. Emck Wz. als Directeur. 

Voor de gebruikers van melk en melkproducten zal het altijd eene moeielijke zaak blijven, om 

zelf te onderzoeken of de waar - hier in hoofdzaak de melk - aan behoorlijke eischen der hygiène 

voldoet. 

Die taak moet aan den leverancier kunnen worden overgelaten. Melk leveren vooral een zaak 

van vertrouwen en waar - voornamelijk voor kinderen - zoovele gevaren zijn verbonden aan het 

gebruik van melk van inferieure kwaliteit, blijft het een gewetenszaak een product af te leveren, 

waarvan men weet, dat het gebruik er van, tot lichamelijk nadeel van klein en groot kan zijn. 

De Directie meent er op te mogen wijzen, dat bij haar het algemeen belang op den voorgrond 

staat en verkeerde praktijken zijn buitengesloten. En evenwel kan het voorkomen, dat melk die 

bij aflevering uitstekend was, bedorven op tafel komt, omdat aan het zuiveren van het vaatwerk, 

waarin zij werd ontvangen, niet de noodige zorg was besteed. 

De Maatschappij „Pasteur” zal daarom de melk leveren in flesschen, die op chemische wijze gezuiverd, 

den afnemers de zekerheid geven, dat verontreiniging daarvan door onzuiver vaatwerk 

niet kan voorkomen. 

Daarenboven zal de melk bij den aanvoer in de fabriek - die van de allernieuwste en uitstekendste 

apparaten voor onderzoek en zuivering is voorzien - dadelijk eene bereiding ondergaan, die 

hier nog niet word toegepast, en waardoor behalve de zoo gevreesde bacteriën, tevens de giftige 

bestanddeelen worden verwijderd) die in alle gewone koemelk aanwezig zijn. 

Het lastige koken der melk is voor hen die dit gewoon zijn, voortaan overbodig, want met geringe 

prijsverhooging wordt de melk gepasteuriseerd afgeleverd, waardoor de na genoemde zuivering 

daarin mogelijk nog aanwezige ziektekiemen, door verhitting en afkoeling zeker zijn gedood 

en zij dus ná gemelde behandeling een aanzienlijk grooteren waarborg tegen ziekten, dan 

gewone gekookte melk heeft verkregen. 

Nog heeft gepasteurieeerde- het groote voordeel boven gekookte melk, dat zij den onaangenamen 

kooksmaak niet heeft, waardoor zij van versche melk bijna niet is te onderscheiden. De bezwaren, 

tot heden, om welke reden ook, aan het drinken van melk verbonden, zijn dus opgeheven. 


Maar ook de gewone, doch gezuiverde volle melk is voor hen, die niet anders verlangen, op 

flesch verkrijgbaar. 

En de kwaliteit moet aan talrijke bij contract gestelde eischen voldoen. Geen melk mag geleverd 

worden: 

Van koeien, die geen eigendom zijn van den leverancier zelven. 

Van koeien, die lijden aan nierontsteking, of die in ongezonden toestand verkeeren. 

Van koeien, die nog geen tien dagen geleden gekalfd hebben. 

Van koeien, die op de markt zijn gekocht en niet reeds drie dagen gemolken zijn. 

Uit stallen, waar tongblaar, klauwziekte, paarlziekte, miltvuur, of andere besmettelijke ziekten 

heerschen, of in de laatste dagen geheerscht hebben. 

Die een eigenaardigen reuk of smaak bezit, hetzij die aan het voeder, dan wel aan andere 

oorzaken zijn toe te schrijven. 

Die niet voldoet aan den eisch van een botervetgehalte van minstens drie procent, terwijl 

tevens omtrent gehalte aan vaste stoffen en specifiek gewicht, eveneens nog eischen zijn 

gesteld. 

Vee en stallen zullen onder behoorlijke contróle staan; het vee ook met betrekking tot het 

gevaar voor tuberculose. 

Tot zoover wat het hoofdartikel - de melk - betreft. 

Andere melkproducten, zooals boter, kaas, room enz., die de maatschappij zal leveren, worden 

eveneens aan hooge eischen onderworpen. 

Het publiek kan er van verzekerd zijn, dat wat van de maatschappij „Pasteur” wordt betrokken, 

zal zijn: gegarandeerd zuiver en onvervalscht en van een gehalte, dat kan wedijveren met het 

beste, dat hier of elders verkrijgbaar is. 

Met den wensch, dat de Maatschappy „Pasteur”, die zich voorstelt, in het belang der burgerij 

werkzaam te zijn, den steun dier burgerij in rijke mate moge ondervinden, omdat daardoor alleen 

haar blijvend bestaan tot dat van het algemeen kan verzekerd zijn, wordt deze circulaire, met 

mededeeling, dat de opening der inrichting op 1 Mei a.s. zal geschieden, U beleefd ter 

kennisneming aangeboden. 

De Directie der Maatschappij voornoemd: 

J. H. EUCK, Directeur. 

Gorinchem, April 1900. 



Circulaire van de gezamenlijke melkleveranciers 

Wij laten hieronder volgen den inhoud eener circulaire van de gezamenlijke melkleveranciers 

alhier, die heden in onze stad is verspreid en die wij op hun verzoek in dit blad opnemen: 

Aan de Ingezetenen van Gorinchem ! 

M. M.! 

Naar aanleiding der circulaire van de Maatschappij 

„Pasteur” , zijn wij zoo vrij onderstaand onder 

de aandacht van het Gorinchemsche publiek te brengen. 

In eens vergadering, dd. 30 April alhier gehouden door de gezamenlijke melkleveranciers, hebben 

wij de vrijheid genomen bovengenoemde circulaire te ontleden. 

In de eerste plaats meenen wij de aandacht te moeten vestigen op de onkiesche manier waarop de 

Maatschappij „Pasteur” alle melkleveranciers, zonder onderscheid, over eene kam heeft geschoren, 

door te beweren dat bij hen vervalsching en verontreiniging dagelijks kan worden geconstateerd. 

Wij achten ons zedelijk verplicht hiertegen ten sterkste te moeten protesteeren. 

Of er, zoo de Maatschappij „Pasteur” beweert, verbetering in dezen toestand zal komen, zal de 

tijd ons moeten loeren. Wij erkennen niet in te zien, waarin deze verbetering zou moeten bestaan, 

aangezien de concurrentie er tot op heden wel voor gezorgd heeft, dat ieder verstandig melkleverancier 

steeds tracht zijn product zoo zuiver, goed en billijk mogelijk af te leveren. 

Daar, waar de Maatschappij „Pasteur” er op wijst, dat het altijd een moeilijke zaak zal blijven 

om zelf het product - in deze de melk - te onderzoeken, achten wij, dat wat de verhouding betreft, 

tusschen verbruikers en leveranciers precies dezelfde zal blijven. Want willen de verbruikers 

van gen. Maatschappij verzekerd zijn vertrouwde waar te ontvangen, dienen ze toch de melk 

bij een deskundige te laten onderzoeken, waartoe natuurlijk een ieder onzer zijn waar ook gaarne 

leent. 

Daar waar de Directie van „Pasteur” er op wijst, dat het vaatwerk van de afnemers niet altijd 

even zindelijk is, daar staat ze voor hetzelfde feit als wij, immers zij kan, evenmin als wij de 

melk garandeeren, die in vuil vaatwerk aangenomen wordt. 

Waar ze hier als garantie aangeeft het leveren in fleschen, daar zal elk verstandig melkleverancier 

wel gaarne bereid zijn zulk een flesch voor 7 cent af te leveren, aangezien hij dan zeker ruim 

8 cent per liter zoude ontvangen. 

Ook beweert de Maatschij. dat zij de melk eens bereiding doet ondergaan, welke tot op heden 

hier nog niet is toegepast, hier meenen wij haar te mogen wijzen op een grove onwaarheid, aangezien 

reeds gedurende ruim een half jaar hier ter stede twee inrichtingen bestaan, die ter goeder 

naam en faam bekend staan en de melk hetzelfde proces hebben doen ondergaan. 

De kleine moeite welke het koken overigens meebrengt, meenen wij, dat ruimschoots kan opwegen 

tegen den hoogeren prijs, welke de Maatschappij in rekening brengt. Wij meenen hier iedere 

zuinige huisvrouw, die het wèl met haar gezin meent, op onze hand te hebben. Waar de Maatschappij 

hier tegenwerpt, dat koken een minderen waarborg tegen ziektekiemen geeft dan pasteuriseeren, 

meenen wij dat ze in strijd met de medici is, welke toch gekookte melk als bacterievrij 

aanprijst. 


In de circulaire wordt ook herhaaldelijk het woord volle melk gebruikt, wij willen er hier onze 

geachte clientéle op wijsen, dat hier niets anders onder verstaan behoort te worden dan zooals ze 

door de koe opgeleverd wordt en ze dus ook door ons na gezuiverd te zijn, afgeleverd wordt. 

Wij willen ook nog een enkel woord wijden aan de conditiën, waaraan de melk die aan „Pasteur” 

geleverd wordt, volgens contract met hare leveranciers, moet voldoen. Er mag geen melk 

geleverd worden : 

1. Van kooien die geen eigendom zijn van den leverancier. 

De Maatschappij maakt zich zelf natuurlijk in de eerste plaats schuldig aan overtreding 

dezer bepaling. Zoover ons bekend is, bezit ze geen enkel stuk vee. 

2. Van koeien die lijdend aan nierontsteking of die in ongezonden toestand verkeeren. 

Een dergelijke bepaling komt ons geheel overbodig voor, daar, wanneer haar leveranciers 

zoo verstandig zijn als wij, zulke exemplaren onmiddellijk opruimen, daar ze zeer 

schadelijk zijn, aangezien zulke dieren bijna niet produceeren en sterk gevoederd moeten 

worden. 

3. Van koeien die nog geen tien dagen geleden gekalfd hebben. 

Zulke melk is voor het gebruik geheel ongeschikt, aangezien ze bij het koken onmiddellijk 

schift, dus zorgen wij in ons eigen belang, zulke melk nimmer af te leveren. 

4. Van koeien die op de markt zijn gekocht en nog geen drie dagen gemolken zijn. 

Zulke melk wordt nooit in den handel gebracht, omdat ze voor de consumptie niet geschikt 

is. 

5. Uit stallen, waar, tongblaar, klauwziekte, paarlziekte of andere besmettelijke ziekten 

heerschen, of in de laatste dagen geheersobt hebben. 

Iemand, die melk betrekt van uit zijn onmiddellijke omgeving, is, in deze, zeer zeker 

meer gevrijwaard tegen het gevaar, melk van zulke stallen te ontvangen, dan wanneer 

dezelve uren gaans van buiten de stad moet komen. Daarenboven, de overheid zorgt er 

wel voor, dat zulke melk door ons niet geleverd wordt, en kan ons beter controleeren dan 

ver weg wonende boeren. 

6. Die een eigenaardigen reuk of smaak bezit, hetzij die aan het voeder, dan wel aan andere 

oorzaken zijn te te schrijven. 

Wij zijn natuurlijk wel zoo verstandig, zooveel mogelijk voeder te voeren, dat geen nadeeligen 

raak of smaak tengevolge heeft, om op die wijze bij onze cliënten het meeste 

succes te hebben. 

7. Die niet voldoet aan de eischen van een botervetgehalte van drie procent, terwijl tevens omtrent 

gehalte aan vaste stoffen en specifiek gewicht eveneens nog eieohen zijn gesteld. 

Het verwondert ons, dat de Maatschappij hare eischen omtrent specifiek gewicht en vaste 

stoffen niet aangeeft, dan zouden wij de kwaliteit onzer melk in alle opzichten aan de 

hare kunnen toetsen. Bij ons dringt zich hier de vraag op, welke kortingen de Maatschappij 

bij het niet bereiken dezer garantie, uitkeeren zal. 

8. Vee en stallen zullen onder behoorlijke contróle staan; het vee ook met betrekking tot het gevaar 

voor tuberculose. 

Ieder degelijk melkleverancier is wel zoo verstandig zijn stallen zoo zindelijk mogelijk te 

houden en zijn vee, zoodra bij maar eenigszins meent te moeten twijfelen, onder geneeskundig 

toezicht te stallen. Ieder die weet, wat de hier bedoelde contróle in de praktijk 

zeggen wil, zal met ons hierover wel zijn schouders ophalen. 

Wij meenen met bovenstaande, genoemde circulaire voldoende besproken te hebben en wij hopen 

en vertrouwen, dat onze geachte clientèle, die ons reeds zoovele jaren heeft begunstigd, ons 

ook nu in deze periode van nieuwen strijd zal willen steunen. 


In dit vertrouwen bevelen wij ons beleefd bij het Gorinchemsche publiek aan en teekenen 

Hoogachtend, 

Gezamenlijke melkleveranciers. 

Gorinchem, 1 Mei 1900. 


1906 

1909 


1912 


Gemeenteraadszitting te Gorinchem op Vrijdag 23 Febr. j.l, 

Melkverordening. 

Van alsvoren een voorstel tot het opnieuw gewijzigd 

vaststellen der melkverordening. 

De heer van de Geer maakt zich ongerust over de 

melkverkoopers in Gorinchem. In art. 14a staat: 

„Die vergunning aan den leverancier wordt slechts 

verleend, indien deze zich blijkens eene schriftelijke 

verklaring, volgens een door burgemeester en wethouders 

vast te stellen model, tegenover burgemeester 

en wethouders verbindt, alle op den melkverkooper 

krachtens deze verordening rustende verplichtingen 

ook als hen persoonlijk betreffende, geheel te 

zullen naleven.” Met andere woorden zal de leverancier 

de verordening hebben na te komen, willen 

burgemeester en wethouders hem geen vergunning 

weigeren. Dit zal aanleiding geven tot hevige botsingen. 

Volgens den heer Biegel heeft de heer van de Geer eenzelfde verkeerde voorstelling als de maatschappij 

„Pasteur” en daarom is het zoo goed, eens samen te komen, om alle denkbare moeilijkheden 

uit den weg te ruimen. Als men nagaat, welke eischen aan melkleveranciers worden gesteld, 

rijzen de haren te berge, als men ze althans bezit. Maar die eischen schijnen erger dan ze 

zijn. Volgene art. 17 moeten lokalen aan zekere eischen voldoen. Nu kunnen burgemeester en 

wethouders reeds daarvan dispensatie verleenen en wordt het stropje dus minder nauw toegehaald. 

Maar bovendien wordt dit artikel niet goed gelezen. Het geldt uitsluitend voor „lokalen, 

waarin melk wordt afgeleverd, ten verkoop voorhanden gehouden, bewaard, behandeld of bewerkt.” 

Het geldt dus niet voor den veehouder, die direct zijn melk van de koeien naar de verkoopers 

brengt. Het geldt hem alleen, als hij de melk, b.v. de Zondagmelk, gaat bewaren. Heeft hij 

daarvoor een kelder, dan moet die aan de eischen voldoen. De overige bepalingen der 

verordening zijn niet zoo zwaar. De bepaling omtrent het hebben van nortonpompen, een der 

meest bezwarende bepalingen, is vervallen. Het is dan ook kenschetsend, dat reeds honderden 

leveranciers hebben gevraagd, als zoodanig werkzaam te mogen zijn en gaarne bereid worden 

gevonden, de gevergde schriftelijke verklaring te teekenen. Zij meenen dus, dat de verordening 

wèl kan worden nageleefd. 

De heer van de Geer zal deze mededeeling moeten accepteeren, maar toch bewijfelt hij, of de 

verordening kan worden uitgevoerd. 

Het gewijzigde voorstel van burgemeester en wethouders, in stemming gebracht, wordt met op 

één na algemeene stemmen aangenomen. Tegen de heer van de Geer. 


1915 

1916 

Nieuwe Gorinchemsche Courant, 1916-03-12; p. 1/6 ook MAP Diversen melk 

BEKENDMAKING. (Maatregelen MKZ. verspreiding) 

De Burgemeester der gemeente Gorinchem brengt, ter voldoening aan eene missive van den heer 

Commissaris der Koningin d.d. 4 Maart 1916 A. No. 872/1 (2e Afd.), de in verband met het Koninklijk 

besluit van den 16 December 1915 S. No. 510 vastgestelde bepalingen omtrent behandeling 

en vervoer van afgeroomde melk, karnemelk en wei ter kennis van de belanghebbende ingezetenen: 

A) Waar voortaan onder bepaalde omstandigheden het stelsel van afsluiting van besmette 

hoeven als middel ter bestrijding van het mond- en klauwzeer zal worden toegepast, zal 

het gevaar voor verspreiding van smetstof dier ziekte door niet of niet voldoend verhitte 

afgeroomde melk, karnemelk en wei grooter worden, in verband waarmede streng zal 

worden toegezien, of voldaan wordt aan het bij genoemd Koninkl. besluit bepaalde, onverschillig, 

of bedoelde producten voor consumptie door menschen dan wel door dieren 

bestemd zijn. 

B) Doorloopende ontheffingen van gemelde gebods- en verbodsbepalingen zullen slechts 

worden verleend ten aanzien van de nevenproducten van inrichtingen, wier afgeroomde 

melk, karnemelk en wei nimmer als veevoeder gebezigd worden, en die eene desbetreffende 

gezegelde verklaring naast een eveneens gezegeld verzoek om ontheffing aan het 

Departement van Landbouw, Nijverheid en Handel inzenden. 

C) Niet alle zuivelfabrieken zullen reeds thans voldoende ingericht zijn om hetzij de geheele 

hoeveelheid volle melk en room hetzij alle geproduceerde afgeroomde melk, karnemelk 

en wei de vereischte bewerking te doen ondergaan. 

Voor zoover deze fabrieken binnen korten tijd aan hare verplichting zullen kunnen voldoen, 

zullen zij, onder nader vast te stellen voorwaarden na inzending aan het Departement 

van Landbouw, Nijverheid en Handel van een gezegeld verzoekschrift, ontheffing 

kunnen bekomen, voorloopig voor den tijd van ééne maand, doch met uitzicht op ver- 


lenging indien althans blijkt, dat zij in den loop van dit tijdvak met het aanbrengen van 

de noodige aanvullende installaties voldoende gevorderd zijn. 

Nieuwe Gorinchemsche Courant 1916-05-14; 

BEKENDMAKING. 

Nieuwe Melkverordening 

Goriochem, den 8 Maart 1916 

De burgemeester voornoemd, 

GAARLANDT. 

De Burgemeester der gemeente Gorinchem; 

Gelet op de bij Raadsbesluit d.d. 8 Mei 1916 vastgestelde verordening houdende bepalingen nopens 

de beschikbaarstelling van melk tegen verminderd tarief; 

Brengt ter kennis van belanghebbenden: 

I. te beginnen met Dinsdag den 16 Mei tot den 1 October a.s. zal volle melk tegen den prijs 

van 9 cent per liter voor zieken en kinderen worden beschikbaar gesteld, terwijl deze beschikbaarstelling 

slechts geldt voor hen, die of zelven of wier ouders, voogden of verzorgers 

in de plaatselijke inkomstenbelasting zijn aangeslagen naar een belastbaar inkomen 

van f 1000 of minder; 

II. de melk wordt verstrekt door hen, die door het gemeentebestuur krachtens de bestaande 

melkverordening als melkverkoopers zijn toegelaten; 

III. de melk wordt verstrekt aan: 

a. zieken (hieronder mede te verstaan zwakken of ouden van dagen), en zulks op vertoon 

van een geneeskundige verklaring van den behandelenden geneesheer; 

b. kinderen beneden den leeftijd van een jaar. Voor dezen wordt niet meer verstrekt dan 

een liter per dag; 

IV. zij die voor zich of voor leden van hun gezin voor bovenomschreven verstrekking in aanmerking 

willen komen, hebben zich hiertoe persoonlijk aan te melden ten Raadhuize bij 

den Administrateur van het Levensmiddelenbedrijf op iederen Dinsdag en Vrijdag des 

voormiddags van 9-12 uur, voor de eerste maal op Maandag den 15 Mei a.s., en moeten 

bij die aanmelding, indien het een melkaanvraag voor zieken betreft, overleggen de geneeskundige 

verklaring bedoeld sub IIIa. 

De aanvragers die, na onderzoek, voor de verstrekking in aanmerking komen, ontvangen 

een bonboekje op naam, waarvan elke bon, die slechts geldig is op den daarop aangegeven 

datum, recht geeft op het daarop aangegeven aantal liters melk ad f 0.09 per liter; 

V. de melkverkoopers kunnen elken Maandag van des voormiddags 9-12 uur, voor de eerste 

maal dus op Maandag den 22 Mei a.s., de door hen ingenomen bons inwisselen tegen 2 

cent per op bon geleverden liter, welk bedrag hun door den Administrateur van het Levensmiddelenbedrijf 

zal worden uitbetaald; 

VI. bij niet of niet behoorlijke naleving van een of meerdere der sub I t/m. V genoemde bepalingen 

door melkleverancier of afnemer, wordt onmiddellijk de vergunning tot het leveren 

of verkrijgen van melk tegen verminderden prijs ingetrokken. 

Gorinchem, den 10 Mei 1916. 

De Burgemeeeter voornoemd, 

GAARLANDT. 


1919 

Ontevredenheid bij de melkveehouders zie bijlage / Bond van Melkveehouders afd. Gorinchem 

1920 


1923 Pasteur was Mij. Galak 

Nieuwe Gorinchemsche Courant, 1923-11-24; p. 1/8 

Gorinchem - melkwinning. 

In de groote zaal van De Doelen vergaderden Maandagmorgen 

de melkleveranciers van de Galak (Pas- 

teur), ter bespreking van de melkwinning op de boerderij. 

Als spreker trad op de heer Knijpp (dir. der fabriek) 

die bij zijn opening, allen een hartelijk welkom toeriep. 

In een kernachtige rede behandelde spreker achtereenvolgens de verschillende punten,die men 

heeft in acht te nemen, om een product te verkrijgen dat voldoet aan de algemeene eischen van 

zuiverheid, waaronder wordt verstaan reuk- en smaak, vuil, aantal bacterieën en gisting. Spreker 

liet vooral uitkomen de verschillende punten, die vervat zijn in het door hun uitgegeven A. B. C. 

voor melkers en welke in de praktijk met een weinig zorg zijn op te volgen. 

Als voornaamste eisch tot verkrijging van A-melk, noemde hij de reinheid der uiers, maar ook 

begaat men dikwijls de fout bij het reinigen van bussen en vaatwerk, door deze eerst met kokend 

sodawater te behandelen om daarna met slootwater te worden afgespoeld. Hiermede moet men 

juist in omgekeerde richting werken, reinig eerst de bussen en vaatwerk met koud of warm 

pompwater en spoel daarna alles af met kokend sodawater. Men leg daarna alles op een zoodanige 

plaats, dat het kan afdruppen, dus niets afdrogen. Een en ander is natuurlijk noodzakelijk met 

het oog op de voortplanting der bacterieën. 

Melk van zieke koeien (uierontsteking e.d. ) mag nimmer met melk van gezonde dieren worden 

vermengd. Spreker besprak breedvoerig deze ziekte, omdat vele boeren ze wel kennen, maar met 

oorzaak en gevolg weinig rekening houden. De oorzaak dan van een uierontsteking is een zeer 

kleine bacterie (streptococ) die in het tepelkanaal dringt en zich in het uierweefsel met ongeloofelijke 

snelheid vermenigvuldigt. In de melk van deze koeien komen millioenen en millioenen 

bacteriën voor, zoodat de zieke melk kan beschouwd worden als een zeer gevaarlijke smetstof, 

ook voor andere koeien. 

Hoewel de heer Knijpp over ‘t algemeen tevreden was over de melk die hij hier ontving (Brabant 

maakt hierbij zelfs een zeer goed figuur) hoopt hij toch dat deze bespreking en de premie die 

men van 1 Dec. af hoopt uit te betalen, er hun toe zullen brengen, spoedig een A-kwaliteit melk 

aan hun af te leveren. 

Nadat de spreker zijn rede beëindigd had, werd over deze zaken nader van gedachten gewisseld. 

Allereerst kwam de heer Moot te Gorcum aan ‘t woord, deze vond de premie zoowel als algemeene 

melkprijzen, veel te laag. Was van oordeel dat, om A-melk te leveren, aan de stallen veel 

verbeterd zou moeten worden. De toekomst voor de boeren zag hij donker in 


De heeren uit Brabant meenden, dat hoewel zij de premie ook liever verdubbeld zagen, het voorgestelde 

toch een aansporing zou zijn dat velen reeds dadelijk zouden beproeven, in hoeverre zij 

aan de eischen konden voldoen. 

De heer Knijpp beantwoordde de sprekers, wees er op dat de prijs van melk zich regelt naar het 

verloop van vraag en aanbod op de wereldmarkt. Ook hij was van oordeel dat melk thans een 

goedkoop product is, een van de goedkoopste als voedingsmiddel. Om thans een hoogere premie 

te betalen, daar kon hij niet op ingaan, maar beloofde zijn leveranciers hun zooveel mogelijk in 

alles terwille te zijn en waar noodig, steeds gratis adviezen te zullen verstrekken. 

Hierna werd de vergadering gesloten. 


Nieuwsblad (voor Gorinchem en omstreken); 1924-11-28 

Brochure Melkwinning. 

De volgende brochure is verspreid onder de leveranciers van melk aan de Mij. „Pasteur” te Gorinchem. 

Goede melk is een voedingsmiddel van onschatbare waarde. Daar melk echter gemakkelijk bederft 

en verschillende ziekten kan veroorzaken bij mensch en dier, indien bij de winning en behandeling 

fouten worden gemaakt, is het noodig, dat de boer alle maatregelen neemt, die practisch 

binnen zijn bereik liggen, om dit te voorkomen. De meerdere zorg, die hij te dien einde aan 

de melk besteedt, zal zichzelf ruimschoots betalen, aangezien een beter product steeds hooger zal 

worden gewaardeerd dan een slecht. 

Om melk te leveren van goede kwaliteit zal de veehouder de volgende wenken ter harte moeten 

nemen. 

1. De stal. 

De stal moet zindelijk zijn en behoorlijk verlicht. Hij mag niet te warm zijn. Vele onzer 

stallen 

zijn slecht verlicht, wat op de melkgift en in het algemeen op den gezondheidstoestand van 

het vee een schadelijke invloed heeft, terwijl bovendien de zindelijkheid er onder lijdt, omdat 

men de ongerechtigheden niet opmerkt. 

Verder een te hooge temperatuur voor het vee zeer schadelijk. 

2. De koeien. 

De melk moet afkomstig zijn van gezonde koeien. De boer heeft geregeld toe te zien, dat melk 

van koeien, lijdende aan uierontsteking, van de leverantie wordt uitgesloten. Om besmetting 

van de gezonde dieren te voorkomen, is het noodzakelijk, dat de zieke dieren het laatst en de 

zieke kwartieren het allerlaatst worden gemolken. Dit mag echter nimmer geschieden op den 

grond, doch de melk moet in een aparte emmer worden opgevangen en kan, na gekookt te 

zijn, aan de varkens worden gegeven. 

Koeien, die van tuberculose worden verdacht, moeten door den veearts worden onderzocht en 

indien noodig worden opgeruimd. 

De koeien moeten schoon zijn en de uiers moeten voor ‘t melken met een vochtige doek worden 

afgewreven. De lange haren op en in de omgeving van den uier moeten worden afgeknipt. 

Het verdient aanbeveling, de koeien tijdens den staltijd geheel of het achterstel te scheren. 

Door de betere huidverpleging geven de koeten meer melk, terwijl een zindelijke melkwinning 

daardoor zeer wordt gebaat. 

3. De melkwinning. 

Onder of vlak voor het melken mag niet worden gevoederd; geen hooi, maar ook geen voederbieten, 

pulp of ingekuild voer; ook mag niet worden gemest. Al deze bewerkingen veroorzaken 

stof of onreine lucht in den stal, die door de melk gemakkelijk wordt opgenomen. 

Voor het melken moeten de handen goed worden gewasschen met water en zeep. De melkkleeding 

moet zindelijk zijn en geregeld worden gewasschen. Melken met droge handen verdient 

de voorkeur boven „nat- melken”. De melk moet direct uit den stal worden verwijderd, 

daar warme melk gemakkelijk een stallucht aanneemt. Zij moet dadelijk worden geteemsd 

door een wattenfiiler of zeeftdoekje om het ingevallen vuil te verwijderen. 


4. Het melkgereedschap. 

Het melkgereedschap, (bussen, emmere, teemsen), mag geen naden bevatten, die moeilijk zijn 

te reinigen. Vertind ijzeren emmers, teemsen en roerders, verdienen verre de voorkeur boven 

houten materiaal. 

Het melkgereedschap moet met zorg worden gereinigd. Eerst moet het worden omgespoeld 

met koud water, om de melkresten te verwijderen. Daarna moet met kokend sodawater worden 

gereinigd en vervolgens met kokend water of deugdelijk nortonwater worden nagespoeld. 

Dit naspoelen mag nimmer geschieden met slootwater, daar dit vele voor de melk schadelijke 

bacteriën bevat en typhus kan veroorzaken. Nadrogen met een doek mag nimmer gebeuren. 

Bussen en emmers moeten na het reinigen omgekeerd te drogen worden gezet, opdat zij goed 

kunnen uitluchten. 

Vertind melkgereedschap mag nooit met zand worden geschuurd daar de tinlaag daardoor 

wordt vernietigd. IJzeren of verroest melkgereedschap geeft aan melk een metaalsmaak. 

5. De melkbehandeling. 

Is door bovenomschreven zindelijke behandeling het bacteriëncijfer in de pas gewonnen melk 

zoo laag mogelijk, dan moet verder een goede melkbehandeling de ontwikkeling der aanwezige 

bacteriën zooveel mogelijk tegen gaan, opdat de melk lang houdbaar zij. Hiervoor is het 

noodig, dat de melk zoo spoedig mogelijk na het melken snel wordt afgekoeld tot beneden 15 0 

Celsius. Als koelwater is het best nortonwater te gebruiken; slootwater is in den zomer geheel 

ongeschikt wegens de veel te hooge temperatuur. Tijdens het koelen moet de melk enkele malen 

worden geroerd met een vertind ijzeren roerder. Koude avondmelk en warme morgenmelk 

mogen nimmer worden gemengd, doch moeten apart worden geleverd. 

Indien men geen loopende koelbak heeft, moet het water enkele malen worden ververscht. 

Tijders het koelen mogen de melkbussen niet worden afgesloten, daar de melk daardoor verstikt 

en een zeer onaangenamen reuk en smaak aanneemt. Om het invallen van vliegen te 

voorkomen, kunnen de bussen met horgaas worden afgedekt. Ook in den winter behoort de 

melk te worden gekoeld. Indien de volle bussen aan zich zelf worden overgelaten, duurt ‘t 

lang voor de melk beneden bovengenoemde temperatuur is afgekoeld en bestaat er grote kans, 

dat de melk bederft, ondankt den winter. 

Over deze periode Galak niets gevonden........... 

ZJB. ‘26 / ‘30 heeft het nog over Pasteur in ‘32 > 

geen vermelding meer (ook geen Dijksma!) 


Nieuwe Gorinchemsche Courant, 1926-01-20; p. ¼ ook in MAP Genderen 

WOUDRICHEM. Vrijdagavond hield in café v. d. Wiel de afdeeling Woudrichem van den 

Bond van Melk-veehouders een druk-bezochte ledenvergadering. Van het bestuur was alleen het 

lid A. B. Holster afwezig. 

De voorzitter, de heer C. M. Schaap, heette allen welkom en gaf nadat de notulen waren gelezen 

en onveranderd goedgekeurd, een relaas van hetgeen de laatste dagen het bestuur had ondervonden. 

Het betreft hier de stopzetting van de melkontvangst 

te Gorinchem van de N.V. Galak Cond 

Milk & Co. te Rotterdam, terwijl het contractjaar nog niet geëindigd was. De reden was in de 

kennisgeving niet genoemd, men had de melk overgedaan aan een andere fabriek, dat was alles. 

in een latere bespreking met een vertegenwoordiger van Galak werd dan ook de duurte der melk 

genoemd, maar ook zou uw bestuur, en in hoofdzaak de secretaris-penningmeester de heer de 

Lorm, door zijn onaangenaam optreden de oorzaak zijn. 

De heer de Lorm, nog van andere zijden hierover aangevallen, verklapte toen iets, wat hij van 

plan was, ter wille van den vrede, geheim te zullen houden. Voor eenigen tijd was hij n.l. door 

den Directeur van Galak uitgenoodigd tot een kleine bespreking. Daar werd hem toen het aanbod 

gedaan, dat hij doorloopend voor zijn eigen melk Haagsche kringprijs kon ontvangen of ineens 

f 100 in contanten per jaar mee naar huis kon nemen, zulks voor zijn reis en om dan als vertrouwensman 

voor hun op te zullen treden. 

De heer de Lonn gaf echter te kennen, dat zijn functie hem niet toeliet, daarvoor gelden van een 

fabriek aan te nemen en wees daarom het aanbod van de hand. 

Overigens had alles een normaal verloop, totdat het bewuste 

bericht kwam. 

Terwille van de leden is nog beproefd, den Directeur te bewegen 

op zijn besluit terug te komen, maar toen hij daarop tot heden 

een schriftelijk antwoord schuldig bleef, heeft hij den voorzitter, 

nadat deze hem had opgebeld, medegedeeld, dat hij in 

deze streek definitief geen melk meer koopt. 

Deze mededeelingen wekten groot opzien bij de leden, zij zouden 

niet dulden dat hun secretaris tegelijk de vertrouwensman 

van een fabriek zou zijn. Ook verzette men zich tegen de overgave 

aan een andere fabriek; men koesterde thans de vrees dat 

een ander in deze streek voor vertrouwensman dienst doet. Besloten 

werd met op 1 na algemeene stemmen Galak te verzoeken 

het contract als geëindigd te beschouwen en de melk daarna 

zoo mogelijk over te brengen naar Nieuwendijk. 

Het bestuur en in zonderheid de secretaris, werd hulde gebracht 

voor zijn optreden en betrouwbaarheid voor de afdeeling. De 

secretaris acht hiervoor geen dank verschuldigd te zijn, hij 

meent niets meer dan zijn plicht gedaan te hebben. 


Door de heeren IJ. M. Kentie en P. v. Vugt J.Wz. wordt daarop de rekening over 1925 nagezien 

en na een kleine wijziging voor in orde geteekend. 

Een voorstel van een der leden, om den secretaris-penningmeester, die al zijn werk geheel 

belangeloos verricht, een geschenk aan te bieden, wordt met algemeene stemmen aangenomen. 

De heer de Lorm dankt de heeren voor het in hem gestelde vertrouwen en dankt bij voorbaat 

reeds voor het hem wachtende geschenk, dat thans door hem met liefde zal worden in ontvangst 

genomen. 

Niets meer aan de orde zijnde, sluit de voorzitter de vergadering. 



Melkinrichting Dijksma – per 28 Nov. 1930 

Eerste melding op 1 januari 1931 

Melkinrichting Pasteur E. J. Dijksma (Langendijk) 

Elk jaar eind december een Nw.-jaarswens als onder 


1934 28 April verhuizing van Langendijk naar Bornsteeg 16 

Nieuw adres Bornsteeg 16 

Bron: De Gorkumer 1936-07-01 



In deze functie, voorzitter melkverkopersvereniging, kom ik de naam Dijkstra ook tegen bij de 

melksanering en de vertrouwenscommissie hiervan in Gorinchem 1952 / 1953 


Hollandsche Melkinrichting 

Opgericht Kriekenmarkt B 349 een Melkinrichting 

1886 1e eigenaar / oprichter R. Staal 

1888 2e eigenaar M de Kuijper 

1900 2e eigenaar M. Verheul 

1902 3e eigenaar W. Roest blijft bestaan tot ca. 1950/’51 (laatste eigenaar C. W. Roest) 

1986 




1916 

Deze fabriek komt niet in Gorinchem maar in Arkel – Zie MAP Arkel 


1927 


1928 

Nieuwsblad (voor Gorinchem en omstreken), 1928-04-13; 

Amilko, fabriek van gecondenseerde melk. 

Gorcum is bevoorrecht met het bezit van een groote prachtige fabriek, waarin gecondenseerde 

melk vervaardigd wordt. Deze fabriek, die drie verdiepingen heeft, is gelegen hij de rivier, ten 

oosten van de Kalkzandsteenfahriek. Het interieur heeft een oppervlakte van 100 hij 40 M. 

Het leidingwater werd te schraal gevonden; men heeft daarom vier wellen gegraven om water te 

verkrijgen; een watertoren is daarbij gebouwd. 

Een breede flinke weg is van den Wolhherenschen dijk naar de fabriek aangelegd. 

Een groot aantal arbeiders en meisjes zijn in het bedrijf werkzaam. 

De fabriek is nog niet geheel gereed, de machines zijn echter geplaatst en worden nog afgewerkt. 

Voor proef is de fabriek in werking. 

Een der bedrijfsleiders was zoo beleefd, ons de fabriek met de machines van de nieuwste Amerikaansche 

constructie te toonen. Zoodra alles gereed is, zal hij ons nogmaals uitnoodigen en zullen 

wij de finesses van het bedrijf vermelden. Wij vernamen, dat in één minuut 200 busjes met 

melk kunnen worden gevuld. 

De machines worden gedreven met electriciteit, die door de fabriek zelf opgewekt wordt; het G. 

E. B. levert ook een kleine hoeveelheid. 

Vanaf de rivier naar de fabriek is een haven gegraven. 

Ons werd vertoond, dat zich in de machinekamer een aantal trechters bevindt, waardoor de steenkolen 

in de ovens kunnen gestort worden, zoodat er geen stokers meer noodig zijn. Verder zagen 

wij machines, om ijs te vervaardigen, prachtige werktuigen tot het schoonmaken van de busjes, 

de machines tot steriliseeren van melk, e.a. 

De busjes worden automatisch door de fabriek vervoerd. De geproduceerde melk wordt verzonden 

naar Amerika, Azië, Zuid-Afrika en andere landen. Als de melk aankomt, wordt zij in een laboratorium 

scheikundig onderzocht. 



1929 


1930 

1931 

Één van de vele personeel advertenties! 


1932 


1934 

1940 


1945 


1946 


1947 

1949 


1950 


1951 


Personeelsavond Amilko N.V. 

Zaterdagavond hield de personeelsvereniging van de N.V. Amilko een feestavond in het Parochiehuis. 

De avond werd geopend door de voorzitter der vereniging, de heer Terlouw, die alle 

aanwezigen hartelijk welkom heette, in het bijzonder de directie en enkele genodigden van het 

hoofdkantoor in Rotterdam. 

In het kort zette hij het doel der vereniging uiteen en deed een beroep op alle leden om ook in de 

toekomst eensgezind achter het bestuur te blijven staan, teneinde de onderlinge vriendschapsbanden 

zowel als de banden met de directie te verstevigen, wat uiteindelijk ten goede zal komen aan 

het gehele bedrijf. 

Daarna kwam het gezelschap „De Zonnekloppers” uit Schelluinen op de planken, dat onder regie 

van de heer Blommaard opvoerde de klucht in 3 bedrijven „Een vriend komt over”. 

Dit stuk werd zeer verdienstelijk en vlot gespeeld en dat het door het publiek werd gewaardeerd 

bleek wel uit het daverend applaus dat na ieder bedrijf opklonk in de zaal. 

Na het laatste bedrijf werden de heer Blommaard en zijn gezelschap hartelijk dank gezegd voor 

hun medewerking. Zij mochten uit handen van de voorzitter een prachtige taart ontvangen. 

Daarna hield de directeur, de heer Overdijk, een kernachtige speech, waarin hij de waardering 

van de directie voor het streven der vereniging naar voren bracht en zoveel mogelijk steun toezegde. 

Na het houden van een verloting, waarvoor o.a. door de directie prachtige prijzen beschikbaar 

waren gesteld, werd deze mooie avond besloten met een zeer geanimeerd bal onder de prettige 

leiding van de heer Akkerman en met medewerking van het bekende dansorkest „The Hot Shakers”. 


Nieuwsblad (voor Gorinchem en omstreken), 1952-03-05 

Feestavond Amilko N.V. 

Zaterdagavond organiseerde de personeelsvereniging „Amilko” een feestavond in het Parochiehuis. 

De voorzitter, de heer Terlouw, heette in zijn openingswoord allen hartelijk welkom, in het 

bijzonder de genodigden en betreurde het, dat de directeur, de heer Overdijk, door ziekte verhinderd 

was deze avond bij te wonen. 

Het gevarieerde programma bracht o.a. het bekende amateursensemble „Musiquette”, uit Hardinxveld 

met „klein vrij en blij” en „De Wilco’s” met als hoogtepunt de bekende amateur goochelaar 

Nannenberg uit Rotterdam. Wat deze goochelaar vertoonde grenst aan het ongelooflijke, 

terwijl bovendien zijn conference tijdens zijn optreden viel te loven. 

Het was wel een zeer gelukkige greep geweest om deze heer uit te nodigen hier op te treden. Het 

publiek bracht hem dan ook een ware ovatie. Ook voor het optreden van Musiquette met klein 

„Vrij en Blij” en de Wilco’s kunnen wij niets dan lof laten horen. 

Als hoogtepunt uit dit programma noemen wij Florentinische Nächte. Vooral de manier waarop 

dit gebracht werd, was bijzonder. 

Verder viel vooral het pianospel van de leider van dit ensemble op. 

Na afloop van dit programma werden de medewerkenden hartelijk bedankt voor hetgeen zij gebracht 

hadden, waarbij aan de dames van „Klein Vrij en Blij” bloemen en aan de heer Nannenberg 

een kleine attentie in de vorm van sigaretten en zoutebollen overhandigd werd. Daarna 

volgde het bal met medewerking van de Hotsakers. 

Dat dit bal bijzonder gezellig verliep was naast de prima balmuziek te danken aan de leiding van 

de heer A. Akkerman, die precies aanvulde, wat de juiste manier was om de aanwezigen in de 

stemming te brengen. 


1953 


Nieuwsblad (voor Gorinchem en omstreken), 1953-03-27; p. 5/16 

MELK van de koe naar het blik 

Amilko N.V. 25 jaar in Gorinchem 

Wie kent niet de ronde witte tank, daar aan de Dordtse dijk, met de grote letters „Amilko” er op. 

Wie heeft die blikvanger nooit gezien, van de rivier, van de dijk, uit de trein, van de rijksweg, 

kortom, van grote afstand ontwaart men dit herkenningsteken, dat zo typerend is voor Gorinchem. 

Maar wie weet er iets meer van, dan dat in dit grote bedrijf melk verwerkt wordt en dat er van 

die „leuke” blikjes vandaan komen? 

Het zullen er niet veel zijn, en dat is begrijpelijk. Het bedrijf van de Amilko heeft feitelijk niet 

veel met Gorinchem uitstaande. De gehele productie is bestemd voor export, dus men kent het 

product hier niet. Wie het wel kennen, dat zijn de veehouders, want van hen komt immers de 

melk, die daar verwerkt wordt tot gecondenseerde melk in blik. Morgen bestaat dit bedrijf 25 

jaar en naar aanleiding daarvan hebben we de directeur, de heer H. Overdijk, bereid gevonden 

met ons een rondwandeling door de diverse fabrieksafdelingen te maken. 

Gespecialiseerd op „Evaporated Milk” 

Bij onze rondgang bleek duidelijk, dat het gehele accent gelegd is op specialisatie. Deze typische 

Amerikaanse werkwijze is zeer voordelig en men kan dan ook de hoogste eisen aan ‘t product 

stellen. Daarbij wordt ‘t eindresultaat vele malen gecontroleerd en ook alle tussenstadia zijn aan 

een strenge controle onderhevig. 

Er zijn in ons land vier fabrieken van de Amilko, waarvan de hoofddirectie in Rotterdam zetelt. 

In Gorinchem wordt uitsluitend de z.g. evaporated milk, dat is eigenlijk ingedikte melk, gemaakt. 

Het bedrijf in Schoonhoven levert alleen gesuikerde gecondenseerde melk. In Tricht heeft men 

zich toegelegd op het verwerken van melk tot melkpoeder, terwijl de fabriek in Meerkerk zich 


gespecialiseerd heeft op kaas. Dit is echter het enige bedrijf, dat ook nog consumptiemelk aflevert. 

De moedermaatschappij is de Carnation Comp. te Los Angeles, doch de Amilko N.V. kan als een 

zuiver Nederlandse dochtermaatschappij worden beschouwd. De maatschappij in Amerika 

behartigt echter de gehele verkoop van de producten en de Nederlandse fabrieken leveren die af. 

Niet alleen Nederland kent zulk een organisatie, doch deze is ook in verschillende andere landen, 

verdeeld over de gehele wereld te vinden. 

Busjes, busjes, alsmaar busjes 

„Zullen we dan eerst maar de blikfabriek gaan bekijken?” en binnen enige ogenblikken bevonden 

wij ons temidden van duizenden busjes, die over onze hoofden langs speciale draadbaantjes 

en tussen railsjes doorliepen, van beneden naar boven, van boven naar beneden, langs ons heen, 

door trechters, over vlammetjes, door persen en andere machines, kortom het was een gewirwar 

van busjes wat er te zien was. 

Natuurlijk zit er lijn in al dat gewriemel, maar op het eerste gezicht wordt men gegrepen door de 

veelheid van al dat gerinkel en gerol van deze ronde blikjes. Gaan we echter de gangen van deze 

blikjes na, dan ontdekken we, dat uit dunne platen blik eerst de hoofdvormen worden gestansd. 

De bodempjes en dekseltjes vallen in aparte bakken, waaruit ze verder per transportband worden 

doorgevoerd naar de machines, die ze straks op de busjes persen. Het lichaam van de busjes 

wordt rondgezet, dichtgesoldeerd en daarna ontmoeten deze de bodempjes en dekseltjes om gedrieën 

een busje te gaan vormen. Bodem en deksel worden ook weer dichtgesoldeerd en het busje 

is klaar om gevuld te worden. 

Daar de blikfabriek te Gorincheni tevens de busjes voor het Schoonhovense bedrijf maakt, is er 

dus werk genoeg en zo zagen we verschillende maten van deze blikjes over ons heen wandelen. 

Buiten stond al een grote moderne vrachtwagen gereed om de busjes voor Schoonhoven op te 

vangen. De busjes kwamen over een rails naar buiten en werden zo in de wagen opgevangen. 

Alles is op goede kwaliteit en grote snelheid afgestemd. Natuurlijk hebben we ook bakken vol 

met de beroemde blikjes, waarmee de jeugd zo gaarne speelt, gezien, maar deze worden niet 

meer afgegeven, daar er verschillende moeilijkheden mee zijn ondervonden. 


Hebben de busjes aldus hun weg afgelegd, dan komen ze in een magazijn terecht waar ze in 

enorme hoeveelheden worden opgestapeld om daar te wachten, totdat men hen nodig heeft om 

gevuld te worden met de gecondenseerde melk en zo hun weg verder te vervolgen na:alle delen 

van de wereld. 

De weg van de melk 

We troffen het, dat juist grote hoeveelheden melk werden aangevoerd. De grote melkbussen werden 

ook weer op een transportband gezet, kwamen bij de man terecht, die de bussen leeggooit, 

de hoeveelheid werd gewogen, voor de bepaling van het vetgehalte, dat in een eigen laboratorium 

geschiedt volgens het dr Gerber-systeem, werden monsters getrokken en vervolgens ging de 

melk naar de grote ketels, om gecondenseerd te worden. Door een ruitje konden wij in het inwendige 

kijken en zagen daar een borrelende massa kokende melk. Vandaar gaat de melk via een 

apparaat, dat de vetdeeltjes breekt, waardoor roomvorming in de busjes voorkomen wordt, naar 

de koeler en bij zeer lage temperatuur komt de melk uiteindelijk terecht in vier enorme 

verzameltanks. Van hieruit wordt het product gevoerd naar de vulmachines, waar de blikken 

busjes weer staan te wachten om gevuld te worden. 

Ook hier duizelt het ons enigszins, want het is weer allemaal busjes, wat de klok slaat. Van het 

vullen ziet men weinig. Alles gaat geheel automatisch en als de busjes een rondgang hebben gemaakt 

op een draaiende schijf, dan zijn ze gevuld en is het gietgaatje dichtgesoldeerd. Ook hier 

is, evenals in de blikfabriek, weer een controle op de busjes en op het vullen daarvan. Op vernuftige 

wijze is de machine zodanig geconstrueerd, dat niet goed gevulde of gesoldeerde busjes 

worden uitgeworpen en in een afvalbak terecht komen. 

Nu worden de gevulde busjes voor enige tijd geborgen in een magazijn waar de temperatuur op 

een bepaalde warmte wordt gehouden. Worden na die tijd geen fouten ontdekt, dan kunnen de 

busjes verzonden worden en staat men er borg voor, dat zij goed blijven voor onbepaalde tijd. 

Nadat we in grote trekken dit gehele productieproces hadden gadegeslagen en ons hadden 

verwonderd over de grote efficiency, die hierbij betracht wordt, bracht de directeur ons naar het 

ketelhuis, waar de grote roodgloeiende vuren voor de nodige stoom zorgen, die bij het proces 

nodig is. Een kijkje in een ander laboratorium gaf ons de overtuiging, dat de controle op velerlei 

manier toegepast wordt 

25 jaar in Gorinchem 

Een machine zorgt er weer voor, dat de busjes van een wikkel worden voorzien en zoals in de 

kop van dit artikel staat afgebeeld, komen de busjes uiteindelijk te voorschijn. Nu worden ze in 

kisten, die ook weer in deze fabriek automatisch in elkaar gezet worden, gedaan, enige bandijzers 

zorgen er voor dat de kisten niet meer open kunnen gaan, en zo kunnen de kisten over de lopende 

band naar het schip gevoerd worden, dat in de eigen haven, die direct op de Merwede uitmondt, 

waar ze door vaardige handen keurig gestuwd worden. De route is nu naar Rotterdam, 

waar ze in de zeeschepen worden overgeladen om naar alle delen van de wereld gebracht te worden. 

Morgen, we schreven het reeds, zal dan het tijdstip er zijn, dat de fabriek te Gorinchem 25 jaar 

bestaat. In November 1927 is met de bouw begonnen en op 28 Maart 1928 kon de handle overgehaald 

worden om de fabriek te laten werken. Dit feit wordt morgen echter in intieme kring herdacht. 

Dan zal een kleine plechtigheid plaats vinden, die deze afgelegde periode van 25 jaren 

hard werken zal symboliseren en dan gaat men vol moed de toekomst tegemoet. 



Personeel van Amilko N.V. bood tegeltableau aan 

Ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van Amilko N.V. te Gorinchem vond een kleine plechtigheid 

plaats rond het aanbieden van een tegeltableau door het gezamenlijke personeel. 

Om 11 uur Zaterdagochtend was het personeel daartoe met de hoofddirecteur, de heer H. J. van 

Oosten uit Rotterdam, het hoofd van de administratie te Rotterdam de heer J. Montijn, een vertegenwoordiger 

van de Carnation Comp. te Los Angeles Mr. Taliaferro en de directeur van de 

Gorcumse fabriek de heer M. Overdijk met hun dames, verzameld in en bij de hal, waar het tableau 

een plaats in de muur heeft gekregen. 

Ceremoniemeester A. W. Bos heette allen welkom, waarna de heer G. C. Terlouw namens de 

personeelsvereniging gelukwensen bracht aan de directie. Hij sprak een woord van waardering 

omtrent de geest en de samenwerking, zoals die op de fabriek heerst en hoopte, dat deze het 

bedrijf tot groter bloei zouden brengen, niet alleen in het belang van de werkgever, maar ook in 

dat van de werknemer. Hij hoopte, dat bij een volgend jubileum een kantine of recreatiezaal ter 

beschikking zou zijn, waar zulk een plechtigheid beter gehouden kan worden. De directie overhandigde 

hij een fraaie mand bloemen. 

Namens de kern en het gehele personeel wenste de heer J. H. van Maaswaal de directie geluk 

met het bereiken van deze mijlpaal, waarna de heer F. Blom overging tot het aanbieden van het 

tableau. Als degene, die het langst in dienst is gaf hij een overzicht van het verloop van de 

afgelopen 25 jaren en momoreerde hoe het bedrijf is gebouwd op een terrein, dat toen alleen nog 

maar bestond uit griend- en rietland. Binnen 6 maanden, nadat met de bouw was begonnen, kon 

reeds de eerste melk aangevoerd en verwerkt worden en dat is een zeer korte tijd. De oorlog 

heeft ingrijpende veranderingen met zich meegebracht, waardoor men overging tot het maken 

van kaas, boter, ingedikte wei en caseïne, alsmede consumptiemelk voor de stad Gorinchem. Na 

de oorlog zijn vele moderniseringen ingevoerd. 

Hierna ging de heer Blom over tot het aanbieden van het tableau en daartoe trok de jongste 

werknemer een gordijn weg. 

De tegels zijn vervaardigd bij Goedewaagen te Gouda, waar ook van een schets een uitgewerkt 

ontwerp werd gemaakt, voorstellende een overzicht van het fabriekscomplex, waarbij handel wetenschap 

en arbeid gesymboliseerd zijn. Bovenin prijkt het Gorcumse wapen naast de Carnationbloem, 

de anjer. 

De heer Overdijk aanvaardde in grote dank dit fraaie geschenk, dat alle verwachtingen had 

overtroffen. Ook hij hoopte, dat de goede samenwerking tussen directie en personeel bestendigd 

zou blijven, tot heil van het bedrijf en van de stad Gorinchem. 

Na de heer Taliaferro in het Engels te hebben toegesproken, hem dank brengend voor zijn 

aanwezigheid en hopende, dat deze aan onze Amerikaanse vrienden zou vertellen, wat hier is 

geschied, dankte de heer Overdijk speciaal nog de heren Bos en Blom voor hun grote werk in die 

25 jaren. 

Namens de hoofddirectie dankte de heer Van Oosten voor de geste van het personeel en sprak er 

zijn voldoening over uit, dat het bedrijf thans meer en meer Hollands gaat worden. 


Nadat de heer Bos alle sprekers had dank gebracht voor hun toespraken, werd aan het personeel 

de gelegenheid geboden het tableau van nabij te bezichtigen. 

Nieuwsblad (voor Gorinchem en omstreken), 1953-04-18; 2 . (Zie bij 1955-04-08) 

Gorinchem, Jubilea 

Vrijdag waren er bij Amilko N.V. twee jubilarissen, n.l. de heer M. Sterk, bedrijfsleider blikfabriek 

en de heer E. Kleppers, voorman bij de soldeermachine, die beiden 25 jaar in dienst van 

deze N.V. waren. 

Op kantoor werden beiden toegesproken door de heren H. J. van Oosten en S. de Jong, directeuren 

van Amilko N.V. te Rotterdam en door de heer A. den Hollander, directeur van de Gorcumse 

fabriek 


Gorinchem Amilko, Jubileum 

Vrijdag herdacht de heer A. Korte alhier, dat hij 25 jaar geleden als condeseur in dienst trad bij 

Amilko N.V. De jubilaris met zijn vrouw werden ontvangen op het privé-kantoor waar de heer H. 

Overdijk, directeur van de fabriek, de jubilaris toesprak en hem een gouden armbandhorloge 

overhandigde, terwijl mevr. Korte bloemen in ontvangst mocht nemen. 

Namens de personeelsvereniging voerde de heer G. Terlouw het woord, die bloemen aanbood. 

Ook de heer H. van Maaswaal, die namens de personeelskern sprak, bood bloemen en een schilderstuk 

aan. 

Verder voerden nog het woord de heer S. de Jong, algemeen productieleider van de „Amiliko” 

fabrieken in Holland, en de heer J. van Selm ass. directeur der fabriek alhier. 

De jubilaris dankte mede namens zijn vrouw voor de woorden van waardering en symphatie en 

de cadeaux. Daarna bleef men nog enige tijd gezellig samen en werd dit feest in huiselijke kring 

verder voortgezet. 

2 Zie knipsel 1953-05-15: waar uit blijkt dat de heer den Hollander toen nog directeur was van Amilko te Schoonhoven. 

2 jaar later zelfde knipsel.............d.w.z. foute datering! (ZHN.) 



Directiewisseling bij Amilko 

Vrij plotseling is de heer H. Overdijk, tot Zaterdag j.l. directeur van de Amilko N.V. te Gorinchem, 

als directeur van de Amilkofabriek te Tricht benoemd. Zaterdagochtend vond aan de 

Gorinchemse fabriek een afscheid van de scheidende directeur plaats waarbij het voltallige 

personeel bijzondere genegenheid voor de heer Overdijk aan de dag legde en het ten zeerste 

betreurde, dat zijn directeur uit Gorinchem weg zal gaan. Als bewijs van erkentelijkheid werd 

hem de Succes-uitgave „Universiteit der Zelfstudie” in 12 delen aangeboden. 

In de plaats van de heer Overdijk is benoemd de heer A. den Hollander, die daarvoor directeur 

van de Amilko te Schoonhoven was. Maandag j.l. zijn beide directeuren in hun nieuwe functie 

getreden. 


1954 


Amilko N.V. decoreerde 71 jubilarissen op zeer geslaagde feestavond 

Van Rotterdam, Schoonhoven, Tricht en Meerkerk was de Amilko-familie in groten getale naar 

Gorinchem gekomen, om met het Gorcumse Amilko-personeel niet minder dan een-en-zeventig 

jubilarissen te eren op een feestavond in het Parochiehuis. De zaal was dan ook geheel gevuld, 

toen de voorzitter van de personeelsvereniging, de heer G. C. Terlouw, alle aanwezigen een 

hartelijk welkom toeriep en de aandacht vroeg voor Roland Wagter’s Variété Cabaret-Revue 

„Vrolijke uren voor olijke buren”. 

Conferencier André Meurs - tekstdichter van „De appeltjes van. Oranje”, „Hiep, hiep, hoera, 

dat was een feest” en „Bokkie bèh” -' kondigde als eerste nummer het optreden van Ad Veen aan 

met een nieuw, uit Frankrijk geimporteerd instrument, de clavioline. 

Het bleek mogelijk met dit attribuut een groot aantal instrumenten te imiteren. Zo toverde Ad 

Veen met zijn rechterhand en -been achtereenvolgens Hammond-orgel-, trompet-, doedelzak-, 

fagot-, banjo- en vioolklanken uit zijn „wonderkast”, terwijl hij met zijn linkerhand voor de 

pianobegeleiding zorgde. Het applaus dat hem ten deel viel, was alleszins verdiend. 

De cabaretière Tonny Lohman kon Zaterdagavond helaas niet van de partij zijn, doch zij vond in 

Beppie Meuré een acceptabele plaatsvervangster, die de populaire liederen van de jaren 1900, 

1925 en 1953 bepaald „smakelijk” wist op te dienen. Haar optreden kwam o.i, een beetje te 


vroeg, want het publiek was nog niet genoeg in stemming om haar refreintjes uit volle vorst mee 

te zingen. 

Na een verdienstelijk schetsje van André Meurs, Ad Veen en Beppie Meuré kwamen „De drie 

Zeeuwse Boertjes” aan de beurt. Deze flegmatieke knapen voerden met het grootste gemak de 

meest huiveringwekkende acrobatische toeren uit. De ruimte, die het toneel bood, werd hen bij 

die sensationele staaltjes al gauw te eng, want voor in de zaal maakten zij een paar hoogstandjes, 

zoals we die in Gorinchcm nog maar zelden hebben gezien. 

André Meurs declameerde met zijn „verkouden” stem nog even een kolderliedje en dan was het 

al pauze. 

Toen het merendeel van de grote Amilko-familie zijn gratis consumpties genoten had, vroeg de 

heer H. J. van Oosten uit Rotterdam het woord. In een kernachtig „speechje” schetste hij in het 

algemeen de verdiensten van de een-en-zeventig jubilarissen - waaronder hij zelf - voor het 

bedrijf, waarbij hij enkele waarderende passages citeerde uit een brief van de Amerikaanse 

fabrieksleiding. 

Op het toneel werden door de heren Montijn en Van Oosten namens de hoofddirectie achtereenvolgens 

aan de 25-, 20-, 15-, en 10-jarige jubilarissen de edelmetalen Amilko-insignes 

uitgereikt. 

Roland Wagter’s Variété Cabaret-Revue vervolgde met kracht, gratie en sensatie, uitgevoerd 

door in „De drie Willy’s” gemetamorphoseerde Zeeuwse boertjes, Beppie Meuré en André 

Meurs brachten andermaal een aardig schetsje ten tonele en de cabaretière nam de zaal mee op 

een vogelvlucht door ons lieve vaderland. 

Met een nieuwe serie imitaties door Ad Veen op zijn clavioline - o.a. trombone en hawaiiangitaar 

- en een nummertje „community-singing” werden de „vrolijke uren voor olijke buren” 

besloten. 

Het gezelschap werd in hartelijke woorden bedankt voor het gebodene en Beppie Meuré verliet 

het toneel met een prachtig bouquet voorjaarsbloemen. 

Een gezellig Amilko-familie-bal vormde een waardig besluit van deze geslaagde feestavond. 

Nieuwsblad (voor Gorlnchem en omstreken), 1954-03-29; 

DALEM: Jubilaris melkrijderW. de Bruin 

Het was Zaterdag juist 25 jaar geleden, dat W. de Bruin in dienst kwam als melkrijder voor de 

Amilko N.V. te Gorinchem. Deze dag is voor de jubilaris een ware feestdag geworden. Velen 

kwamen hem gelukwensen en boden prachtige geschenken aan. Onder hen waren: de directie 

van Amilko, het personeel van de fabriek en alle overige melkrijders van dit bedrijf. 

Ook de boeren, de melkleveranciers, brachten De Bruijn hun beste wensen, Als dank voor de 

vlotte en keurige bediening boden verschillende groepen boeren hem mooie cadeaus aan. Deze 

Dalemse melkrijder is én voor de fabriek én voor verschillende boeren uit de omtrek een goede 

en graag geziene kracht. Wij spreken van deze plaats af ook gaarne de wens uit, dat De Bruijn 

nog enkele jaren zijn arbeid in gezondheid mag voortzetten. 



Melkexamen Alg. Lagere Landbouwschool te Gorcum 

Donderdag werd op het bedrijf van de heer A. J. B. Verweij „De Toekomst” te Gorinchem het 

melkexamen afgenomen. Deze cursus, die uitgegaan is van de Lagere Landbouwschool te Gorinchem, 

is gegeven door de voormelkers C. van Bruggen te Tienhoven en de laatste lessen door W. 

Wingelaar te Giessen-Nieuwkerk. 

Daar dit het eerste examen betrof van de Lagere Landbouwschool, was hieraan een bijzonder cachet 

gegeven. Aanwezig waren: de heer J. M. Kooyman, secr. van de commissie van toezicht v.d. 

Lagere Landbouwschool. Namens het Rijkszuivelconsulentschap, de hoofdassistent G. Elings en 

de heer De Bruyn, de heer Schreuder, dir. v.d. zuivelfabriek „De Linge” te Arkel; een der directeuren 

en de heer Bos van Amilko te Gorinchem; de stalcontroleur Van Dam. Als juryleden traden 

op de deskundige voormelkers-veehouders de heren W. Kooyman uit Zwijndrecht en J. C. 

Aantjes uit Ottoland. 

Na afloop van het examen kon de heer Elings, na eerst nog een algemene beschouwing over het 

nut en belang van de zuivel en goed melken te hebben gegeven, aan 8 cursisten een diploma 

uitreiken, 4 hiervan hadden meer dan 180 punten, Vermeldenswaard is het succes van Wijn van 

Peet uit Giessen-Oudekerk en Adriaan de Groot uit Noordeloos, die beiden met 188 punten zich 

de beste melkers toonden. 

De andere gediplomeerden zijn: Tennis Trappenburg. Noordeloos; Aart de Jong, Noordeloos; 

Corn. Brouwer, Arkel; Jaap de Leeuw, Noordeloos; Frits Looyen, Heukelum; en Co Verweij. 

Gorinchem. Door de diverse sprekers werd er voora1 op gewezen, dat het uitvoeren van hetgeen 

op de cursus geleerd is, van belang is. 

De heer v. Waarden, hoofd van de Alg. Lagere Landbouwschool, deelde, mede, dat het verplicht 

volgen van een melkerscursus nu in het programma van zijn school is opgenomen en dat het 

succes van deze middag een aansporing is om op deze weg door te gaan. Hij hoopte uit deze en 

de volgende cursussen te zijner tijd een voormelkers cursus te kunnen formeren, zodat ook de 

school zijn eigen voormelker of voormelkers heeft. 

Dank werd gebracht aan de heer Verweij, die zijn bedrijf beschikbaar 

stelde, aan de initiatiefnemer voor deze cursus, de 

heer Van Waarden en de voormelker de heer Wingelaar. De 

heer Verweij deed de toezegging ook in de toekomst zijn bedrijf 

voor de Lagere Landbouwschool beschikbaar te stellen. 

Dit lofwaardig gebaar zal ten zeerste op prijs worden gesteld, 

daar het bedrijf voor de school zeer gunstig gelegen is. 

Namens de cursisten bedankte C. Brouwer en bood de heren 

Verweij en Wingelaar een doos sigaren aan. 


1955 


Gorinchem, Jubilea 

Vrijdag waren er bij Amilko N.V. twee jubilarissen, n.l. de heer M. Sterk, bedrijfsleider blikfabriek 

en de heer E. Kleppers, voorman bij de soldeermachine, die beiden 25 jaar in dienst van 

deze N.V. waren. 

Op kantoor werden beiden toegesproken door de heren H. J. van Oosten en S. de Jong, directeuren 

van Amilko N.V. te Rotterdam en door de heer A. den Hollander, directeur van de Gorcumse 

fabriek 3 . De jubilarissen ontvingen ieder een gouden armbandhorloge met armband en een insigne 

voor 25-jarige dienst. De dames werden in de bloemetjes gezet. 

De heer W. Eckhardt, lid van de Ondernemingsraad, sprak de jubilarissen toe en namens het 

personeel overhandigde hij hen geschenken: voor de heer Sterk een electrische pendule en een 

kistje sigaren en voor de heer Kleppers een divankleed, een lamp en ook een kistje sigaren. 

De heer G. Terlouw, voorzitter van de personeelsvereniging, overhandigde hen een bloemstuk. 

De assistent bedrijfsleider van de blikfabriek, de heer W. Muilenburg, had voor de jubilarissen 

twee miniatuur blikken busjes laten maken, die zij als symbool van hun werkzaamheid bij zich 

kunnen dragen. 

Daarna werd de gezelligheid in intieme kring voortgezet. 

3 Zie knipsel 1953-05-15: waar uit blijkt dat de heer den Hollander toen nog directeur was van Amilko te Schoonhoven! 

(ZHN.) 2 jaar later zelfde knipsel.............d.w.z. foute datering! 

▲ Heruitgave www.zuivelhistorienederland .nl 71 © Gorinschemse Courant 

.

1956 


Jubileum, mevr. Van Heiningen-van der Vlies, 

inspectrice in de blikfabriek 

Maandag was het 25 jaar geleden, dat mevr. Van Heiningen-van der Vlies in dienst trad bij de 

N.V. Amilko, waar zij thans werkzaam is als inspectrice in de blikfabriek. 

‘s Morgens werd zij met haar echtgenoot in het bedrijf ontvangen, waar zij door de directeur, de 

heer A. den Hollander, werd toegesproken en een gouden horloge alsmede de insigne voor 25 

jaren trouwe dienst ontving. Haar echtgenoot mocht een kistje sigaren ontvangen. 

Namens de hoofddirectie van de N.V. Amilko te Rotterdam wenste de heer H. J. van Oosten mevr. 

Van Heiningen geluk. De heer M. Sterk, bedrijfsleider van de blikfabriek, overhandigde haar 

names de N.V. bloemen. Daarna sprak het lid van de ondernemingsraad A. Korte namens het 

personeel de jubilaresse toe en schonk haar enkele Smirna lopertjes. 

Tot slot complimenteerde G. Terlouw haar namens de personeelsvereniging, van wie zij ook 

bloemen in ontvangst mocht nemen. 

Na een dankwoord van mevr. Van Heiningen volgde een gezellig samenzijn, waarna haar en haar 

echtgenoot een diner werd aangeboden. 


1958 

Nieuwsblad (voor Gorinchem en omstren), 1958-09-29; 

Excursie naar Amilko 

Dinsdagmiddag brachten de huisvrouwen van de Buurtvereniging „West” een bezoek aan de 

Amilko N.V. Bij afwezigheid van de directeur, de heer A. den Hollander werden zij ontvangen 

door de heer W. A. Bos. In de kantine vertelde de heer Bos over de werkzaamheden van de vier 

Amilko-fabrieken in Nederland, en gaf een voorbeeld van het maken der blikjes voor de melk. 

Daarna werden vragen gesteld, welke door de heer Bos werden beantwoord. Na het gebruik van 

een kopje thee werden de dames in vier groepen onder deskundige leiding door fabriek en laboratorium 

rondgeleid en zij kregen een overzicht van de aankomst der melk tot de verwerking in 

blik en de verpakking, wat zeer interessant was. Om 4 uur keerden de dames uiterst tevreden en 

voldaan huiswaarts 

1959 


1960 


Prettige sfeer bij de viering 10-jarig bestaan 

van de Amilko-personeelsvereniging 

Zaterdagavond werd het feit herdacht in het gebouw van de speeltuinvereniging Lingewijk van 

het 10-jarig bestaan van de personeelsvereniging „Amilko”. De belangstelling was groot, de 

stemming prima en het programma niet minder. Wat kan een bloeiende vereniging nog meer 

verlangen? 

De voorzitter, de heer G. Terlouw, sprak een welkomstwoord tot de hoofddirectie Rotterdam, de 

directie Gorinchem, de oudjes en de artisten. Het lag niet in zijn bedoeling een overzicht te geven 

van de gebeurtenissen in de afgelopen 10 jaar. Een uitzondering wilde hij maken voor het feit, 

dat de penningmeester, de heer R. de Jong, vanaf de oprichting deze functie heeft vervuld. Als 

blijk van waardering mocht hij een klein geschenk in ontvangst nemen. 

Na een vlotte start van het gehele gezelschap André Carrell en een paar leuke moppen, zat de 

stemming er gelijk in en voelde men zich „thuis”. De hierna optredende Les Gertos (de dikke en 

de dunne) opende met „Aan de voet van de oude Wester” en aan het meezingen kon men merken 

hoe de stemming er in zat. Een vrolijke boel maakte zij er van met „Circus Renz”. 

Marion Wardenaar bracht een paar leuke cabaretliedjes met begeleiding van Joop de Leur. De 

liedjes „Brief uit Canada” en „Kinderbadje op het platje” werden op leuke vlotte wijze gebracht. 

Sven Smeele wist op zijn wijze de boel te vermaken. Het aangekondigde concertstuk werd op 

dusdanige wijze gestoord, doordat hij last van „zenuwen” had en de ene komische situatie na de 

andere volgde. 

André Carrell en Joop de Leur brachten enkele liedjes in herinnering, waarna Joop de Leur aan 

de piano zijn kunnen ten beste gaf. 

Een van de hoogtepunten van de avond werd het optreden van Mieke Telkamp in een charmant 

optreden. waarin zijn o.a. zong „Padre” en „The golden circle song”, waarmee zij veel succes 

oogstte. 

Voor de pauze werd nog een schets ten tonele gevoerd door Marion Wardenaar, André Carrell en 

Sven Smeele. Een dolkomische gebeurtenis in een gezin, waarbij men eens hartelijk lachen kon. 

Het was na de pauze de hoofddirecteur Sj. de Jong een groot genoegen een aantal trouwe werkers 

van de firma te eren met de overhandiging van het erespeldje. In het bijzonder was dit W. v. 

d. Anker, die voor 30 jaar trouwe dienst het speldje mocht ontvangen en over wie men buitengewoon 

tevreden was. Verder waren er nog voor 10 jaar trouwe dienst de heren J. Donker, Jan 

Kluitmans, Frans van Rossum, Frans Kelderman, Wim Muilenberg, Ruth de Jong en Frans Kluitmans. 

Met een persoonlijk woord en met grapjes doorspekt werden de speldjes overhandigd. 

Ook het bestuur van de personeelsvereniging werd niet vergeten en dit werd met het 10-jarig bestaan 

gelukgewenst. De hoofddirecteur wist, dat er veel werk werd verzet en was buitengewoon 

tevreden, hij maakte een vergelijking met trekpaarden en luxe paarden en bracht hen hartelijk 

dank. 

De directeur uit Gorinchem. de heer A. den Hollander, viel de eer te beurt om de prijzen uit te 

reiken van het viskampioenschap 

van de firma en de heer D. Kelderman werd tot koningvisser 


uitgeroepen. Hij mocht de beker in ontvangst nemen. Deze hoopte dat er dit jaar weer om 

gestreden zou worden. De uitslag na drie maal vissen was: 1. D. Kelderman, 15 vissen 2245 

gram; 2. A. Noordennen 5: 350 g; 3. A. Harrewijn 5: 325 g; 4. J. de Ruiter 1: 160 gram; 5. F. 

Kluitmans 3. 140 g; 6 F. Vlasblom 1: 70 g; 7. P. Kelder 1: 55 g; H. de Vries 1: 50 g. 

Verder hoopte hij dat de personeelsvereniging nog uit zou groeien, er waren personeelsleden die 

zich interesseren voor kaarten en ping-pong. Het is een uitstekende gelegenheid elkaar te leren 

kennen en waarderen in een ander verband. 

De heer J. van Vugt feliciteerde namens de biljartvereniging en overhandigde een enveloppe met 

inhoud. 

Voorzitter Terlouw bracht allen dank voor de waardering en beloofde op dezelfde voet te zullen 

doorgaan. 

Het programma werd voortgezet en Sven Smeele goochelde op verrassende wijze, waarna Mieke 

Telkamp weer enkele van haar successen zong. „Die Männer”, „Afscheid zonder meer”, „Abschied” 

en tot slot van haar charmante optreden „Auf Wiedersehn”. 

De leuke schets „In de trein” door Marion Wardenaar en André Carrell was weer een lachsucces 

en het optreden van het gezelschap werd besloten door het accordeonduo „Les Gerto’s”, die de 

zaal nog eens lekker lieten meezingen en meedeinen op vrolijke klanken. 

Voorzitter Terlouw dankte het gezelschap voor de knalavond dat het de personeelsvereniging 

had bezorgd en overhandigde de artisten ieder een bus originele Gorcumse zoute bollen, waarna 

de avond besloten werd met een gezellig Amilko-bal met muziek van het Gerto-trio uit Rotterdam. 



1969 Nieuwsblad (voor Gorinchem en omstreken), 1969-09-19: 

Wonen en werken in de streek 

AMILKO N.V. VERWERKTE IN 1968 80.000.000 LITER MELK 

Miljoenen Gorcumse blikjes melk 

gaan door de gehele wereld 

GORINCHEM - Het is natuurlijk nauwelijks te geloven, maar wanneer we alle busjes, die in de 

blikfabriek van Amilko n.v. per jaar worden gemaakt, achter elkaar zouden zetten dan krijgen we 

een totale afstand van ruim tienduizend kilometer..., of een kwart gedeelte van de omtrek van 

de aarde. Het is een moeilijk voor te stellen afstand. Het is nog moeilijker te begrijpen dat men 

voor die hoeveelheid ongeveer 200 miljoen busjes nodig heeft, de jaarproduktie van genoemde 

fabriek. 

De blikjes vormen slechts de verpakking voor het eindprodukt van de melkfabriek, die in stad en 

streek grote bekendheid geniet. 

Amilko n.v. aan de Balistraat heeft ook fabrieken in Schoonhoven 

en Tricht. De kaasfabriek van 

Amilko in Meerkerk werd een aantal jaren geleden gesloten. 

De vestiging in Gorinchem werd in 1928 gesticht, temidden van rietlanden en biezen. Een 

plaatselijke aannemer zorgde er voor dat in enkele maanden het grootste gedeelte van de melkfabriek 

overeind stond. De blikfabriek werd in 1930 gesticht. De busjes werden in de beginfase 

van een andere fabriek betrokken. 

Milkcompany 

Amilko n.v. behoort tot de Amerikaanse Carnation Company, die alle vestigingen buiten Amerika 

(over de gehele wereld) ondergebracht heeft in de General Milkcompany. De Carnation Campany 

startte aanvankelijk met een melkfabriek, kocht er later een veevoederfabriek bij en produceert 

nu enorm veel artikelen, waaronder veel levensmiddelen. 

Het grote Amerikaanse concern heeft in de Verenigde Staten grote farms voor de verbetering van 

de veefokkerij. Carnation Company heeft o.a. veel gedaan voor de opbouw van de veeteelt in de 

onderontwikkelde gebieden in de wereld. Nederlandse deskundigen zijn vaak te gast op de boerderijen 

van het concern om er het een en ander op te steken. 

Koffiemelk 

Amilko in Gorinchem maakt gecondenseerde melk zonder suiker. In de volksmond beter gezegd: 

koffiemelk. Een groot aantal leveranciers (boeren) zorgen er voor dat de fabriek dagelijks bevoorraad 

wordt. Die boeren wonen in de Alblasserwaard, de Vijfheerenlanden, de Tielerwaard, 

het Land van Heusden en Altena en de Biesbosch. 

Het aantal leveranciers is wel wat terug gelopen, omdat sommige oudere veehouders de melkemmer 

aan de wilgen hebben gehangen, omdat zij hun grond op voordelige wijze kwijt konden in 

verband met het Saneringsfonds voor de landbouw. Het getal mag dan kleiner geworden zijn, 

maar de oppervlakte per bedrijf is toegenomen, zodat de aanvoer niet terug is gegaan. De koeien 


van de boeren in dit gebied zorgden in 1968 voor een gezamenlijke produktie van 35 miljoen kilogram. 

Amilko in Gorinchem verwerkte vorig jaar 80 miljoen kilogram, zodat 45 miljoen kilogram 

van elders aangevoerd moest worden. Die melk kwam van de fabriek uit Tricht en gedeeltelijk 

van de fabriek uit Schoonhoven, terwijl er in de herfst en wintermaanden melk aangevoerd 

wordt uit Limburg, de Achterhoek, Brabant, Zeeland etc. 

Met suiker 

De koffiemelk - in Schoonhoven met 

suiker geproduceerd - wordt uitsluitend 

in blik verpakt. Er worden busjes met 

een inhoud van 410 gram gevuld. Bij 

de verwerking van de melk komt er bijna 

geen mankracht aan te pas. De 

bussen met melk worden automatisch 

leeggestort in een grote weegbak. Een 

andere machine neemt van elke hoeveelheid 

een monster. De melk wordt 

daarna eerst gekoeld, alvorens er 

begonnen wordt met het proces om 

vijftig percent van het water aan de 

melk te onttrekken. Dit proces gaat natuurlijk 

niet zo snel als we hier 

beschrijven. 

Een overzicht van de blikfabriek van Amilko n.v. in Gorinchem 

Wanneer de melk de juiste bewerking achter de rug heeft komt het moment dat de blikjes gevuld 

moeten worden. Via vultank en een pijpleiding gaat de melk naar de machines, waarmee de 

busjes volgedaan worden. Per uur kunnen er 36.000 kleine busjes gevuld worden en 18.000 

busjes met een inhoud van 410 gram. 

Snelheid 

Met verbazingwekkende snelheid worden de blikjes aan- en afgevoerd. De machine controleert 

ook of de blikjes luchtdicht zijn gesoldeerd. Nadat in een oven de sterilisatie heeft plaatsgevonden, 

kunnen de busjes in dozen gepakt worden, dat gebeurt niet voordat alle exemplaren van een 

etiket voorzien zijn. Ieder land heeft een eigen etiket. Het vullen van de dozen gaat nog niet geheel 

automatisch. Daarvoor is nog een man nodig, die de dozen tegen de machine aan duwt. Als 

de dozen dicht geplakt zijn gaan ze via de lopende band naar het magazijn voor de verzending 

naar alle windstreken van de wereld: Nabije Oosten, het Verre Oosten, Midden- en Zuid Amerika, 

Afrika en noem maar op. De totale produktie van Amilko Gorinchem wordt geëxporteerd. De 

produktie is in tien jaar tijd verdrievoudigd en neemt nog steeds toe. 

Dikker blik 

Bij de export wordt rekening gehouden met het land van bestemming. Het blik voor de busjes 

naar b.v, het Verre Oosten is dikker dan dat voor het verpakkingsmateriaal dat dichter „bij huis” 

blijft. Het vetgehalte van de melk kan van land tot land ook verschillen, zodat bij het uitvoeren 

van de opdrachten daarmee ook rekening gehouden moet worden. We merkten reeds op dat er 

300 miljoen busjes per jaar worden gemaakt. Daarvoor wordt in totaal twaalf duizend ton blik 

gebruikt. Een kwart gedeelte van de busjes wordt naar Schoonhoven en een zustermaatschappij 

in België vervoerd. 


De blikfabriek is volledig geautomatiseerd. Aan de ene kant gaan de platen blik er in, terwijl aan 

het einde de complete bussen te voorschijn komen. Dat alles gaat met een razend snel tempo en 

een oorverdovend lawaai. Overigens bijzonder interessant om „dit wonder der techniek” te aanschouwen. 

Vulafdeling 

De blikjes worden automatisch naar de 

„vulafdeling” getransporteerd. De busjes 

die over blijven worden via een 

transportband naar een opslagruimte 

gebracht en worden daar door een machine 

op pallets gestapeld. Wanneer de blikfabriek 

onverwacht de produktie tijdelijk 

mocht staken dan worden de busjes uit de 

opslagplaats weer naar de vulafdeling 

gevoerd, zodat de banden door kunnen 

blijven draaien. In deze wereld van melk 

en blik vinden ongeveer 220 mensen hun 

werk. In de melkfabriek werken 120 

mensen, terwijl de overigens bij het werk 

in de blikproduktie betrokken zijn. 

Twee van de zes machines waarmee bij Amilko n.v. de blikjes 

met melk worden gevuld 

Tekort 

„Ons grootste probleem is het personeelstekort. Ondanks al onze pogingen hebben we nog altijd 

mensen te kort.” Dat krijgt men ten antwoord bij Amilko n.v. wanneer er over het aantal arbeidskrachten 

wordt gesproken. 

Amilko zoekt naar technisch aangelegde mensen voor de blikfabriek. In de melkfabriek bestaat 

behoefte aan onderhoudsmonteurs, die o.a. de jaarlijkse revisie van de machines voor hun rekening 

kunnen nemen. In de stille periode van het jaar wordt alles tot de laatste bout uit elkaar gehaald 

om er zeker van te zijn dat tijdens de topdrukte geen onverwachte mankementen kunnen 

optreden. 

Voor het werk, waarvoor geen vooropleiding noodzakelijk is, heeft Amilko een aantal Marokkanen 

in dienst, die voor het grootste gedeelte in Utrecht gehuisvest zijn. Zo nu en dan wordt dat 

aantal uitgebreid met enkele mensen. Amilko neemt er steeds slechts een paar tegelijkertijd in 

dienst„ omdat er niet voldoende krachten aanwezig zijn, die voor de opleiding zorg kunnen 

dragen. Er worden geen buitenlanders met een andere nationaliteit aangetrokken, omdat men 

anders met een talenprobleem te maken krijgt. 

Honkvast 

De overige medewerkers van de beide fabrieken komen voor het merendeel uit Gorinchem, 

Meerkerk, Ameide, Hellouw, Haaften, Schelluinen, Nieuwendijk en Werkendam. Er mag van het 

personeel gezegd worden dat het over het algemeen erg honkvast is. Het betreft zeven werknemers 

die veertig jaar in dienst zijn. 


Er wordt gedurende bijna het gehele jaar in drie ploegen gewerkt. Vroeger was er sprake van een 

specifiek seizoenbedrijf, dat in de zomer dag en nacht werkte om een voorraad voor de winter 

aan te leggen. In de blikfabriek wordt op zaterdag en zondag niet gewerkt. Bij de melkontvangst 

kent men een zevendaagse werkweek (in de zomermaanden). In de keuken (daar wordt het eindprodukt 

gemaakt) geldt in de zomermaanden een zesdaagse werkweek. Voor de overige tijden 

van het jaar geldt een normale arbeidstijd. 

Melktank 

Amilko beschikt over een tankwagen, die speciaal geschikt 

is voor het ophalen van de melk (bij boeren, met een jaarleverantie 

van 100.000 kg) die zelf een gekoelde melkopslagplaats 

hebben aangeschaft. De melk behoeft daar niet 

dagelijks te worden opgehaald. Deze veehouders krijgen 

voor het bezit van een gekoelde tank een extra uitkering 

van f 1,25 per honderd kilogram melk. Deze tegemoetkoming 

in de investeringskosten wordt natuurlijk op prijs gesteld. 

Het aantal agrariërs dat een dergelijke tank aanschaft 

stijgt slechts langzaam. 

Amilko n.v. vervoert de eindprodukten voor 90 pct. per 

auto naar de Rotterdamse haven. De rest gaat naar Antwerpen 

of Amsterdam. De dozen worden op pallets gestapeld, 

waardoor het werk vergemakkelijkt wordt. Met behulp 

van een vordheftruck en één man is het mogelijk om 

in twintig minuten duizend dozen op een auto te laden. 

Vroeger werd alles per schip naar de drie havensteden vervoerd. 

Er is nog een installatie aanwezig voor het laden. 

Bij vervoer per schip kan geen gebruik gemaakt worden 

van pallets. Daarom zouden er zes mensen nodig zijn om 

duizend dozen per uur te laden. Dat kost natuurlijk belangrijk 

meer. 

Minder schade 

Bovendien hebben de scheepvaartmaatschappijen speciale tarieven voor het vervoer van pallets. 

Het voordeel van het vervoer met pallets is dat het produkt ook beter bij de klant aankomt. Er 

treden minder beschadigingen op, zodat de verzekeringspremies ook lager worden. Het hoofdkwartier 

van Amilko n.v. staat in Rotterdam Het hoofdkwartier van de Europese organisatie bevindt 

zich in Den Haag, terwijl de staf van Carnation Company in een fraaie witte wolkenkrabber 

in Los Angeles is gevestigd. 

Wie geïnteresseerd is in het doen en laten bij de boeren zal zich afvragen waar de veehouders 

wei, karnemelk, boter en kaas etc, kunnen kopen. Amilko n.v. zorgt er voor dat haar leveranciers 

niets te kort komen. Dagelijks worden de produkten (‘s morgens vroeg) op de fabriek aangevoerd, 

zodat er op dezelfde dag nog kan worden afgeleverd bij de boeren, die wat hebben besteld. 

Miljoenen mensen over over de gehele wereld drinken melk uit in Gorinchem gemaakte 

blikjes. Dat is een feit waar wel wel eens even bij stil mogen staan. 


1967 


Jubileum, dir. A. den Hollander 40 Jr. bij Amilko 

GORINCHEM - In Hotel Metropole werd dinsdag 

een receptie gehouden voor de heer A. den Hollander 

wegens het feit, dat hij 40 jaar bij Amilko N.V. 

werkt. De laatste 13½ jaar is hij directeur van het 

Gorcumse bedrijf aan de Balistraat. Daarvoor was 

hij dit bij de fabriek te Schoonhoven. 

Met zijn echtgenote en kinderen werd hij ontvangen 

door de hoofddirectie uit Rotterdam en de heer Den 

Hollander heeft vele handen moeten schudden. Er 

waren niet alleen diegenen, met wie hij dagelijks 

omging, ook waren er afvaardigingen van de bedrijven 

aan de Wopherensedijk, er waren leveranciers, 

melkrijders en andere relaties. 

De heer Den Hollander werd overstelpt met geschenken. 

De hoofddirectie heeft echter nog gewacht 

met het aanbieden van een geschenk. Zij wil 

dit overhandigen tijdens een officieel diner, dat op 

De heer Den Hollander (links) neemt uit handen van 

de heer J. B. F. Bruns. secretaris van de Zuid-Hollandsche 

Zuivelbond F.N.Z., een geschenk in ontvangst. 

11 mei in „De Gouden Leeuw” te Hoornaar zal plaats vinden. Dat de neer Den Hollander een ' 

geziene figuur is in de zuivelwereld, bleek wel uit het grote aantal personen, dat hem kwam gelukwensen. 


Nieuwsblad (voor Gorinchem en omstrekan), 1967-10-30 

Roetlagen op auto’s en in de 

straten op West-Gorinchem 

GORINCHEM - Zondagochtend heeft de heer 

Van Gelder bij de Gorinchemse politie een klacht 

ingediend tegen de zuivelfabriek N.V. Amilko. Dit 

naar aanleiding van het roet, waarvan hij en vele 

bewoners uit de Balistraat, Timorstraat en Lombokstraat, 

gelegen op West, al jarenlang veel hinder 

ondervinden. 

............ 

ROETWATER 

Zolang als de N.V. Amilko al olie stookt, heeft de 

buurt last van het roet. Vijf jaar geleden lag er op een ochtend enkele centimeters roet op de 

straat en op de huizen. „De brandweer heeft toen alles schoongespoten, zelfs de daken”, zeggen 

de mensen, „maar toen ze onder de dakpannen spoten, droop het roetwater in de huiskamers 

langs ,de muren naar beneden. Goed, we kregen het allemaal wel vergoed, maar je schiet er niets 

mee op.” 

REPARATIE 

Van de zijde van Amilko deelde men ons mee, dat de oorzaak ligt in het feit, dat de kleppen 

van een stookketel niet goed waren afgesteld. Deze ketel was.............?? 


1975 

Nieuwsblad (voor Gorinchem en omstreken), 1975-11-21; p. 1/14 

Uitbreiding van werkgelegenheid 

Amilko brengt fabriek uit Schoonhoven naar Gorcum 

GORINCHEM - Amilko B.V., onder meer fabrikante 

van gesuikerde en ongesuikerde gecondenseerde 

melk in Schoonhoven en Gorinchem, is 

voornemens de produktie te concentreren in Gorinchem, 

teneinde aan de vraag naar gesuikerde condens 

op een economischer wijze te kunnen voldoen. 

Door deze concentratie zullen de faciliteiten in Gorinchem 

uitgebreid dienen te worden. Nieuwe investeringen 

zullen ongeveer 2 miljoen vergen. Zij 

zullen mede zijn gericht op energiebesparing en 

vermindering van de milieuvervuiling. Voor de werkgelegenheid van het personeel heef deze 

omschakeling geen gevolgen, daar aan de werknemers uit Schoonhoven, die daar overtollig zijn 

geworden, in Gorinchem werkgelegenheid kan worden geboden in de condensafdeling en in de 

zich uitbreidende fabricage van blikemballage. 

Veranderingen 

Voor de fabriek in Gorinchem betekent dit alles een geringe verandering in de gebouwensituatie. 

Het gebouw, waar thans de indampingsinstallatie staat, zal echter verhoogd dienen te worden om 

ook de installatie uit Schoonhoven te kunnen onderbrengen. 

De woningen van West, die stonden op het stuk grond tussen ,de Timorstraat, de Ballistraat en de 

Lombokstraat, zijn grotendeels afgebroken. Men is nog bezig met afbraak van het laatste complex. 

Reeds is op de plaats van 9 woningen een parkeerterrein ingericht, maar binnenkort zal dit 

gehele terrein, ook met dat van de woningen, die men thans aan het afbreken is, in beslag warden 

genomen door een nieuw magazijn van 1600 m2 met een hoogte van 7 meter. Hierin zal het gerede 

produkt warden opgeslagen. 

Bovendien wordt het oostelijk deel van de haven aan de Merwede gedempt. Daarmee is men al 

bijna gereed. want alle afbraak van de woningen is daarin gegaan met nog meer afbraak uit Gorinchem. 

Het ligt in de bedoeling daaroverheen een rondweg om de fabriek te maken, zodat de 

enorme vrachtwagencombinaties niet meer behoeven te keren, wat grote moeilijkheden met zich 

brengt. Zij kunnen straks rond de fabriek rijden zonder enig oponthoud. 

Ook zal er op het gedeelte gedempte haven een parkeerterrein worden aangelegd, omdat men dan 

de huidige parkeerplaats kwijt zal zijn. 

Verhuizing 

Er zijn nog meer mogelijkheden voor uitbreiding, al zijn die nu nog niet in het geding, Er is nl. 

nog een stuk grond in eigendom ten noorden van de werf van Krijgsman, gelegen aan een insteekhaven. 

De laatste jaren is er al geweldig uitgebreid. Sinds de brand in de blikfabriek van 1970 werd in 

1971 een nieuwe blikfabriek in gebruik genomen. Deze zal ook moeten worden uitgebreid en 


daarvoor heeft men het oog op het magazijn, dat er tegenaan is gebouwd. Vandaar het nieuwe 

magazijn op de afbraakplaats van de 21 woningen. 

Ruim twee miljoen gulden zullen de investeringen en de instal1aties gaan vergen. Men wil in het 

voorjaar beginnen met de bouw en in september/oktober, als het drukke melkseizoen 1976 achter 

die rug is, worden de installaties geplaatst. 

De verpakkingslijn, de indampingsinsitallatie en de bliklijn uit Schoonhoven zullen naar Gorinchem 

komen. In Schoonhoven zullen de melkopvang en het vullen van zg. Alupak (kleine verpakkingen 

in aluminium), alsmede het vervaardigen van pallets gehandhaafd blijven. Met ongeveer 

20 personeelsleden kan men dan het werk daar klaren. De fabricage- en verpakkingsafdelingen 

in Schoonhoven zullen grotendeels worden gesloten. 

Personeel 

Voor het personeel in Schoonhoven zullen er geen moeilijkheden ontstaan. Zij zullen allen in 

Gorinchem kunnen komen werken, want het personeelsbestand in Gorcum, dat momenteel gesteld 

kan worden op 220 man, zal in elk geval moeten worden uitgebreid tot 260 à 265 man. 

Het indampen is een afdeling, die volcontinue werkt, behalve op zondag. Voor de blikfabriek 

zijn er twee ploegen, evenals voor de vul- en paklijnen. 

Amilko te Gorinchem levert zijn produkten voornamelijk in het buitenland af en is voor een zeer 

groot gedeelte gericht op het Midden-Oosten en Afrika. Omdat de scheepvaart in het Middellandse-Zeegebied 

stagneert, worden de produkten per vrachtwagencombinatie naar Marseille gebracht, 

waar de aanhangers roll-on roll-off per schip verder gaan. Zou alles per schip vanuit Nederland 

gaan, zoals dat voorheen ging, dan moet er gerekend worden op enkele weken voordat 

een schip gelost kan worden. Daarin gaat te veel tijd zitten, vandaar, dat men nu per as de produkten 

wegbrengt. 


1977 

1977-10-26 Naam Amelko verdwijnd en wordt Carnation Nederland B.V. 


1978 

Nieuwsblad (voorGorinchem en omstreken), 1978-12-01 

Ex-werknemers Amilko op bezoek 

GORINCHEM - Een vijftigtal oud-gedienden van de melkwerkende fabriek Carnation Nederland 

BV. in Gorcum beter bekend onder de naam Amilko BV. werd woensdag in de gelegenheid 

gesteld om eens een kijkje te nemen in hun voormalige werkplaats. 

Dat bezoek stond nog in het teken van het 50-jarige bestaan van het bedrijf, dat vorig jaar werd 

gevierd. 

De toen geplande reunie moest worden verdaagd, in verband met het overlijden van de toenmalige 

direkteur. 

De groep bestond voornamelijk uit ex-werknemers die vroeger werkzaam waren geweest in het 

in Schoonhoven gevestigde zusterbedrijf, dat voornamelijk gecondenseerde gesuikerde melk 

produceerde. 

Uit oogpunt van een beter economisch en financieel rendement werden de bedrijven samengevoegd 

en geconcentreerd binnen de Gorcumse vestiging. 

Het bedrijf in Schoonhoven is tot op heden nog voor twintig procent in werking, maar binnenkort 

zal deze onderneming afgestoten worden en overgaan naar een onderneming die keukens 

vervaardigt. 

Omstreeks half elf werden de oud-werknemers woensdagmorgen in de kantine van het bedrijf 

verwelkomd door direkteur A. J. Ederzeel. 

Hierna werden de mannen, vergezeld van hun echtgenotes, door de fabriek rondgeleid. 

Voor velen betekende dat tevens een weerzien met oude makkers waarmee zij jarenlang samengewerkt 

hadden. 

Zodoende werden er tijdens die rondleiding nog wat herinneringen opgehaald. 

Na het bezoek aan het bedrijf kreeg het gezelschap in hotel „Metropole” een broodmaaltijd aangeboden. 


1979 


1980 

Gorcumse courant, 1980-012-23: 

Veel jubilarissen bij Amilko Gorcum 

GORCUM - Zoals te doen gebruikelijk vond in de laatste maand van het jaar bij Amilko de 

huldiging plaats van de (ook dit jaar weer een groot aantal) personeelsleden die in de loop van 

het jaar een dienstjarenmijlpaal(tje) hadden bereikt. 

Op donderdag 18 december werden tijdens een diner, in Hotel Metropole, de drie „25-jarigen” 

gehuldigd, te weten C. van Bergeijk, E. E. Viëtor en B. van der Zijden. 

De jubilarissen werden toegesproken door het hoofd directielid. de heer A. J. Ederzeel, hetgeen 

vergezeld ging van het opspelden van het „Carnation”-insigne en het overhandigen van een cheque. 

Ook de dames van de jubilarissen werden met het overhandigen van een fraai „Carnation”bloemstuk 

in de huldiging betrokken. 

Vervolgens werden de jubilarissen toegesproken door de heer E. H. van Eeghen, lid van de Raad 

van Commissarissen. De heer Van Eeghen schetste in het kort de positie van de commissarissen 

in het bedrijfsleven in het algemeen en die bij Carnation in het bijzonder. Hij prees zich gelukkig 

hierbij (voor het eerst) aanwezig te zijn, temeer daar de afstand tussen de commissarissen en de 

uitvoerenden door het regelmatige contact met de ondernemingsraad en bedrijfsbezoeken kleiner 

is geworden. „Een gunstige ontwikkeling”, aldus de heer Van Eeghen. 

De heer Van Eeghen besloot zijn toespraak met de opmerking dat medewerkers met een lang 

dienstverband, (door hun kennis en ervaring) van essentieel belang zijn voor de continuïteit van 

een onderneming. Hierna werden door de heer K. Klop (namens de personeelsvereniging) en de 

heer C. Prinssen (namens het Sociaal Fonds) aan de jubilarissen met een passend woord een geschenk 

onder couvert overhandigd. 

Namens de jubilarissen bedankte de heer C. van Bergeyk voor de waarderende woorden en de 

vele cadeaus die men mocht ontvangen. 

In de vooravond werd tijdens een party met een toepasselijk woord de „Carnation”-insigne uitgereikt 

aan een groot aantal andere jubilarissen met respectievelijk 35, 30, 20, 15 en 10 dienstjaren. 


1981 


Geen water in de melk 

GORINCHEM - In de door Amilko / Carnation Nederland BV te Gorinchem afgeleverde melkprodukten 

bevindt zich geen water. Elke vrees daartoe blijkt ongegrond. 

Die vrees wakkerde aan na de rechtzaak tegen een veehouder uit Leerbroek, die bij het bedrijf 

melk afleverde waar een hoog percentage water doorheen was gemengd. 

Het verslag over de berechting van die frauduleuze handelingen wekte de indruk dat daardoor 

ook de door het bedrijf voor de consumptie afgeleverde melk niet deugdelijk zou zijn. Die conclusie 

blijkt volkomen ten onrechte te zijn en zou zonder rechtzetting een blaam op het bedrijf 

werpen. 

De direktie van Carnation Nederland geeft daarom de volgende lezing: 

„Ons bedrijf koopt van een groot aantal melkveehouders melk. Van deze verse melk die van nature 

± 87% water bevat, wordt het water door middel een indamping onttrokken, tot ± 26% vaste 

stof. 

Het geconcentreerde produkt wordt gecoridenseerde of koffiemelk genoemend en door ons bedrijf 

in blikjes afgevuld. 

In het geval dat water toegevoegd wordt aan de verse melk wordt dan ook automatisch deze hoeveelheid 

extra toegevoegd water door middel van indamping onttrokken. 

De suggestie in uw rechtbankverslag van 16 september j.l. 4 is dus onjuist, dat door extra toevoeging 

van water, ook het door Amilko Carnation geproduceerde eindprodukt als minderwaardig 

aangemerkt kan worden. 

Het eindprodukt voldoet dan ook te allen tijde aan de eisen welke gesteld zijn aan de samenstelling 

van gecondenseerde melk”. 

4 Niet kunnen vinden (ZHN.) 



JUBILEA BIJ AMILKO 

GORINCHEM - Medio december is het jaarlijkse tijdstip waarop de jubilea bij Amilko te 

Gorinchem, worden gevierd en de dienstjarenspeldjes worden uitgereikt. 

Dit jaar waren er zes jubilarissen met een 25-jarig dienstjubileum, t.w.: de heren M. D. van Ham 

uit Gorinchem, M. Bekkema uit Gorinchem, W. van der Zee uit Groot-Ammers, L. Koetsier uit 

Sleeuwijk, T. Stekelenburg uit Schoonhoven en A. van der Vlist uit Polsbroek. 

Foto: De 6 jubilarissen met 25 jaar dienstverband. 

Directeur D. H. van der Zouwe bracht de produktie-trend vanaf 1956 in beeld. In die 25 jaar is er 

sprake geweest van een geweldige technische en technologische ontwikkeling met behulp waarvan 

men mede dankzij de inbreng van de aanwezige jubilarissen de produktie in die tijd heeft 

kunnen vernegenvoudigen. 

„U verenigt in zich een geweldig stuk 'know-how' en het is deze kennis waarvan Amilko Carnation 

ook in de komende jaren een dankbaar gebruik hoopt te kunnen maken”, aldus de heer Van 

der Zouwe uitgesproken tijdens een feestelijk diner in Hotel Metropole te Gorinchem. 

Hierna werd aan de 25-jarige dienstjubilarissen met een dankwoord het bijbehorende "Carnation"-insigne 

uitgereikt. Vervolgens werden de cadeaus en enveloppen met inhoud overhandigd en 

aan de echtgenoten een bloemstuk aangeboden. 

Een dag eerder werd tijdens een samenzijn aan 26 medewerkers het Carnation-insigne uitgereikt 

te weten voor: 35 jaar, aan de heren A. Harrewijn, A. Admiraal, L. de Vries, G. Schaap; 30 jaar, 

aan de heren D. Ottevanger. P. van Delden, J. den Hollander; 20 jaar, aan de heren T. Hofland, 

N. A. Meijer, A. van der Vliet, J. van de Graaff, R. van der Bijl; 15 jaar aan de heren: C. de Man, 

J. Beumer, M. Verkerk, A. Rijnsburger; en tien medewerkers die tien jaar bij het bedrijf werkzaam 

zijn. 


1982 Nieuwsblad (voor Gorinchem en Omstreken) 1982-12-17 


1983 


J. van Ramselaar verlaat Carnation 

GORINCHEM - De heer J. van Ramselaar, general-superintendent bij Carnation Nederland BV 

in Gorcum, is per 1 januari 1983 benoemd tot produktie-direkteur van Carnation in Mexico. 

In 1952 trad de heer Van Ramselaar (58) in dienst bij Amilko in Gorcum. Hier werd hij opgeleid 

voor uitzending naar het buitenland. In mei 1955 vertrok hij als assistentdirekteur naar Mexico 

en in 1957 werd hij benoemd tot produktie-direkteur in Querétaro. 

Carnation heeft in Mexico twee fabrieken. Van 1963 tot 1967 werkte Van Ramselaar in Peru. In 

1967 keerde hij terug naar Mexico en in 1978 kwam hij weer in Nederland, waar in 1980 zijn 

benoeming volgde tot general-superintendent in Gorcum. 

Van Ramselaar wordt in deze functie opgevolgd door de heer A. Klomp (44). 

De heer Klomp is gedurende acht jaar als werktuigkundige werkzaam geweest bij een scheepvaartmaatschappij. 

Na een korte periode gewerkt te hebben bij een kunststoffen-industrie kwam 

hij in dienst bij Nestlé. 


Nieuwsblad voor Gorinchem en omstreken), 1983-05-13; 

Gorcums bedrijf rendabel 

Carnation Nederland ziet toekomst met vertrouwen tegemoet 

GORINCHEM - Carnation Nederland BV kan de toekomstige uitdaging van de markt met 

vertrouwen tegemoet zien. 

Dinsdag werd namelijk de afronding van het investeringsprogramma feestelijk gevierd met 

de officiële opening van een melkpoederfabriek in Gorinchem. De openingsbehandeling 

werd verricht door minister ir. G. J. M. Braks van landbouw en visserij. 

Het investeringsprogramma bestond uit de 

bouw van een instantmelkpoederfabriek, een 

afvalwaterzuiveringsinstallatie en een nieuwe 

bussenlijn in de blikfabriek. Totale kosten: 

circa dertig miljoen gulden. 

De instant melkpoederfabriek zal een bijdrage 

leveren aan de verbreding van basis van de 

onderneming. Door integratie met de condensfabriek 

zal de totale kostenstructuur in 

gunstige zin worden beïnvloed. 

Tot nu toe werd in de bussenfabriek het zogenaamde „ventholesysteem” gevolgd, Waarbij wordt 

gewerkt met gesoldeerde bussen. Er wordt nu overgeschakeld op een systeem, waarbij met 

gelaste bussen wordt gewerkt. 

Tijdens de rondvaart over De Merwede die plaatshad alvorens tot de officiële opening over te 

gaan hielden minister Braks en de directeur van Carnation, de heer D. H. van der Zouwe een toespraak. 

Directeur Van der Zouwe memoreerde in zijn speech de sterk gezwollen watermassa van enkele 

weken geleden in de rivier. 

Hij symboliseerde dit op de enorm toegenomen melkstroom, die, zo zei hij, op bepaalde gebieden 

ook buiten zijn oevers is getreden. 

Waakzaamheid 

„Grote waakzaamheid lijkt geboden en ik vertrouw erop dat Nederland, ook mede door zijn grote 

ervaring in zuivelproblematiek en politiek, een belangrijke rol zal spelen om te komen tot een 

verantwoord corrigerend beleid”. 

De fabriek Carnation is een tamelijk oude fabriek. De plaats werd in 1927 gekozen als een ideale 

plaats voor een Europese exportfabriek, niet alleen voor export naar het Verre Oosten, maar men 

dacht in die tijd ook aan de Engelse markt, waarbij men via direkte verschepingen met behulp 

van coasters de Engelse markt gemakkelijk kon voorzien. 

„Handelspolitieke maatregelen hebben dit verhinderd en Carnation besloot in de dertiger jaren 

tot een eigen condensfabriek in Engeland,” aldus Van der Zouwe. 

De oorspronkelijke fabriek zou zijn opgezet voor een topproduktie van dertig miljoen kilogram 

melk. 


„Maar mede dankzij de moderne technologie kunnen wij nu meer dan driehonderd miljoen kilogram 

melk verwerken en mijn produktiemedewerkers hebben mij verzekerd dat wij - als het 

moet - binnen vijf jaar het dubbele aankunnen met in verhouding vrij geringe additionele investeringen”. 

Nederlands 

Directeur Van der Zouwe noemt zijn bedrijf specifiek Nederlands. 

„We hebben een groot aantal boeren dat al sinds zeer lange tijd - en ik spreek hier van vader op 

zoon - zijn melk aan ons levert. Op onze fabriek in Gorcum werken meer dan 270 mensen, dit 

inclusief ons blikemballagebedrijf. Verscheidene zijn al ruim veertig jaar bij ons in dienst. Ook 

hebben wij dertig Marokkanen in dienst en er zijn erbij die er al vijftien jaar zijn. Wij hadden ze 

nodig in de tijd dat arbeid schaars was en zij hebben zich ontwikkeld tot zeer gewaardeerde en 

toegewijde medewerkers”, aldus de directeur. 

Behalve de 270 mensen te Gorinchem die direct bij de fabrikage zijn betrokken is de totale economische 

aktiviteit - betrokken bij de export van melkprodukten aanzienlijk hoger. 

„We verwerken de melk van 1100 boeren, 36 chauffeurs bemannen het vervoer en verder het 

commerciële- en administratieve personeel enzovoorts. In totaal bedraagt het aantal mensen 

werkzaam in Nederland en direct betrokken bij onze aktiviteiten meer dan achttienhonderd 

man”. 

Investering 

Het investeringsprogramma dat dinsdag werd afgerond omvat het volgende: 

1) de fabriek (toren) voor instant volle melkpoeder met indampingsinstallatie; 

2) een aparte verpakkingsafdeling voor melkpoeder in consumentenverpakking; 

3) nieuwe afvalwaterzuiveringsinstallatie; 

4) laslijnen blikemballage fabriek. 

Minister Braks van landbouw en visserij was niet de enige prominente aanwezige. 

Ook burgemeester B. Vleggeert en de wethouders J.B. Eikelenboom, P.M. Kalis-Eijzinga en J. 

Hageman waren bij de opening aanwezig tevens de president van CIBA, de vice-president; de 

president commissaris van Carnel; vertegenwoordigers van de landelijke zuivelorganisaties en 

verenigingen; collega zuivelfabrikanten en leden van het Europese parlement. 

Agrarisch 

Minister Braks: „Het opstarten van nieuwe economische aktiviteiten is in deze tijden van recessie 

slechts aan een enkeling voorbehouden. Dat de minister van landbouw toch nog regelmatig 

aan mag treden voor dit soort feestelijke gelegenheden is tekenend voor de ontwikkeling van de 

agrarische sector”. 

Volgens Braks zijn de investeringen in de Nederlandse agrarische industrie tussen 1976 en 1982 

tweemaal zo snel toegenomen dan die in de gehele Nederlandse industrie. 

De voedingsmiddelenindustrie zou, na de chemie, de grootste investeerder in onze economie zijn 

geworden. 

Echter: de voorraden boter en melkpoeder zouden het laatste half jaar zorgwekkend snel groeien. 

Braks: „Dit komt mede doordat de koopkrachtige vraag op de wereldmarkt het aanbod niet kon 

bijbenen”. 


Amerika 

In zijn speech roemde de minister Amerika en noemde het een land dat meer is geweest voor 

Europeanen dan een land van grote auto’s. 

„Naar ik me heb laten vertellen is Carnation in niet geringe mate verantwoordelijk voor het ontstaan 

van het Holstein-Frisianras. Ik zou daarmee kunnen zeggen dat Carnation nog meer melk 

naar Nederland heeft gebracht. Gelukkig kent het concern zijn verantwoordelijkheden in deze. 

Want zie hier: een nieuwe fabriek volledig ingericht op export buiten de Europese Gemeenschap”. 

De minister van landbouw en visserij noemde de bouw van de nieuwe fabriek op palen een uniek 

verschijnsel. 

Verder zei hij: „Hier in Gorcum, onder de rook van Rotterdam, is weer eens bewezen, hoe belangrijk 

het is voor een klein land als het onze, om de wereldhaven nummer één te bezitten. 

Dankzij de verschepingsmogelijkheden die deze haven biedt en danzij de unieke infrastructuur 

van Nederland, is de keuze voor de vestigingsplaats van deze nieuwe fabriek op deze streek gevallen”. 

Hij zei te vinden dat de bouw van deze nieuwe fabriek heeft aangetoond dat het ondernemersklimaat 

in Nederland duidelijk aan het verbeteren is. 


1986 

Gorcumse courant 1986-07-16 ; 

Tinnen bus voor 10 jaar beste melk 

GORCUM - Veehouder J. de Bie 

uit Tuil is vorige week in Gorcum 

onderscheiden voor het leveren 

van tien jaar eerste klas 

melk. 

Namens de Stichting Regionaal 

Orgaan voor Melkhygiëne „Tussen 

de Grote Rivieren” overhandigde 

voorzitter drs. H. Daniels 

hem een tinnen melkbus met inscriptie. 

De afgelopen tien jaar is 

bij de melk die De Bie leverde 

aan zuivelfabriek Carnation geen 

enkele afwijking geconstateerd 

bij het kwaliteitsonderzoek. Dat 

wordt verricht door de Stichting 

Melkcontrolestation Gorinchem. Veehouders die dat twee jaar volhouden krijgen een diploma. 

Van de circa vierduizend veehouders uit het werkgebied van „Tussen de Grote Rivieren” is De 

Bie de derde die deze uitzonderlijke presentatie heeft geleverd en daarvoor is onderscheiden. 

„Ik hoop dat u in de toekomst de kwaliteit behoudt”, aldus drs. Daniels. „De tinnen melkbus is 

bedoeld als aandenken en stimulans voor de komende jaren”. 

Drs H. Daniels overhandigt de Tuilse veehouder de tinnen melkbus voor zijn uitzonderlijke prestatie. 

Naast hem, met , bloemen, staat De Bie’s aanstaande vrouw. Het gezelschap wordt gecompleteerd 

door A. Klomp, directeur van de zuivelfabriek Carnation, L. Krijgsman, directielid van 

hei Melkcontrolestation tevens secretaris van het regionaal orgaan „Tussen de Grote Rivieren” 

en bestuurslid P. de Bruijn. 


1987 

Carnation Nederland B.V. nu onderdeel van Nestlé 

Gorcumse courant, 1987-07-08 

Petitie werknemers naar directie Nestlé 

GORCUM - De vakbonden CNV en FNV hebben werknemers bij Carnation in Gorcum, onderdeel 

van Nestlé Nederland bv., gisteren ernstig gewaarschuwd tegen dreigende reorganisatie van 

Nederlandse vestigingen. 

Bij alle Nestlé bedrijven riepen de vakorganisaties op tot een korte werkonderbreking. In Gorcum 

besloten de ongeveer vijftig werknemers die zich tijdens de lunchpauze voor de hoofdingang 

van het kantoor hadden verzameld, niet mee te doen aan de actie. 

Wel werd besloten de hoofddirectie in Diemen een petitie met handtekeningen aan te bieden. 

Nestlé heeft de bonden inmiddels laten weten in september met een nieuw reorganisatieplan te 

zullen komen. Een eerder reorganisatieplan is in zijn geheel ingetrokken. 

Doordat tevens een sociaal plan is opgezegd, spreken de bonden nu over „contractbreuk”. 



GROTE VERSLAGENHEID IN GORCUMS BEDRIJF 

Carnation wordt gehalveerd 

GORINCHEM - Bij de Gorcumse vestiging van Nestlé Nederland, Carnation Nederland B.V, 

(Amilko ), moet het aantal werknemers met 120 verminderd worden. Dat is de uitkomst van het 

plan tot sanering van het bedrijf, dat een dochteronderneming is van een Zwitserse multinational. 

Momenteel werken er 260 mensen bij de Gorcumse vestiging. 

Grootste klappen 

In totaal zal het aantal banen bij Nestlé met 614 verminderd worden tot een totaal van 1445. De 

grootste klappen vallen in Rotterdam (225) en Gorinchem (120), maar ook de vestigingen in 

Bolsward, 

Scharsterburg, Nunspeet, Venray, Amsterdam en Diemen, waar het hoofdkantoor is 

gevestigd, moeten inkrimpen. 

Als belangrijkste oorzaak noemt Nestlé de hoge produktiekosten en een dramatische exportdaling 

van gecondenseerde melk door het wegvallen van belangrijke markten als Libië, Algerije en 

Nigeria. 

Bij Carnation, waar men de werknemers woensdagmiddag inlichtte, zal een deel van de melkproduktie 

worden gestaakt. 

Bij de werknemers van Carnation is de verslagenheid groot. Hoewel ook enkele maanden geleden 

reeds de geruchten over een collectief ontslag de kop opstaken, werden die, ook bij navraag, 

nimmer bevestigd, maar, zoals nu dus is gebleken, stond het ingrijpende en banenkostende saneringsplan 

toen reeds in de steigers. 

De direktie van Nestlé zegt wel bereid te zijn in overleg met de vakbonden te bekijken of en in 

hoeverre het aantal gedwongen ontslagen kan worden teruggebracht, waarbij men denkt aan een 

totaal van 400. Dat zou kunnen gebeuren door middel van vervroegde uittreding, overplaatsing 

en omscholing, aldus direkteur De Man. 

Vakbonden 

Of de vakbonden daaraan medewerking zullen willen verlenen is sterk de vraag. Volgens D. Heinen 

van de Voedingsbond FNV., is het onthutsend dat niet echt wordt aangegeven wat de gevolgen 

van de sanering zullen zijn en dat er van een beleidsplan al helemaal geen sprake is. 

De bonden verwijten Nestlé een kwakkelbeleid, omdat telkens nieuwe plannen worden gepresenteerd 

en bovendien is men van mening dat op basis van een sociaal contract tot medio 1988, niet 

tot gedwongen ontslagen mag worden overgegaan. Men overweegt dan ook juridische stappen te 

ondernemen. 

Volgens de heer De Man van Nestlé Nederland is het bedrijf echter maar tot en met 31 december 

van dit jaar aan het sociaal-contract gebonden en men heeft dat contract dan ook met ingang van 

1 januari 1988 opgezegd, om zodoende de noodzakelijke stappen te kunnen nemen. 

Of de Gorcumse vestiging verliesgevend is wilde de heer De Man niet zeggen. „Wij bekijken dat 

niet per vestiging, maar we nemen daarbij de totale financiële situatie van ons bedrijf in ogenschouw”. 


Sanering 

De direktie van Nestlé Nederland zegt, dat de sanering vooral na juli 1988 haar beslag zal krijgen. 

Volgens afspraak zouden dan ook wijzigingen in het sociaal contract worden aangebracht. 

De financiële positie van Nestlé is dit jaar sterk verslechterd. Werd aanvankelijk nog rekening 

gehouden met een kleine winst van bijna twee miljoen gulden, inmiddels is die verwachting al 

bijgesteld tot een verlies van ongeveer acht miljoen gulden. 

Men rekent erop, dat de sanering, die in anderhalf jaar moet zijn afgerond, op jaarbasis uiteindelijk 

negentien miljoen gulden gaat opleveren. De onderneming houdt twintig miljoen gulden achter 

de hand om de sociale gevolgen van de reorganisatie op te vangen. 



Nestlé houdt vast aan ontslag 

Carnation wacht klappen gelaten af 

(TEUS DEN OTTER) 

GORCUM - Nestlé Nederland houdt 

vast aan het schrappen van ruim 600 arbeidsplaatsen. 

De helft daarvan vindt 

plaats door gedwongen 'ontslagen, de 

andere helft door natuurlijk verloop en 

het niet meer opvullen- van vacatures. 

De vakbonden konden dinsdagochtend 

niet vertellen hoeveel gedwongen ontslagen 

in Gorcum zullen vallen. Als 

Nestlé vasthoudt aan haar reorganisatieplan 

zullen bij Carnation in Gorcum 120 

arbeidsplaatsen verdwijnen door 

Verslagenheid en verwarring onder de 

werknemers kenmerkten de bijeenkomsten 

vorige week vrijdag - en maandagmiddag 

in de kantine van Carnation. 

CNV-bestuurder Visscher (staande op foto) wilde eerst de gesprekken 

met de hoofddirectie van Nestlé Nederland afwachten 

alvorens op te roepen tot staking. 

Verslagenheid over het feit dat de hoofddirectie van Nestlé Nederland de helft van het aantal arbeidsplaatsen 

in Gorcum wil opheffen. Dit betekent concreet dat één op de twee werknemers 

kans loopt op ontslag. 

Verwarring 

Verwarring heerste er omdat de vakbonden niet precies duidelijk konden maken hoe het 

"reorganisatieplaatje" ingevuld gaat worden. Ook directeur Klomp van de Gorcumse vestiging 

zei vrijdag niets te kunnen vertellen over dit "plaatje". Tijdens de bijeenkomsten die matig tot 

slecht werden bezocht, bleek de bereidheid tot actie nihil. Dit in tegenstelling tot andere vestigingen 

van Nestlé waar de werknemers onmiddellijk in staking gingen, daarbij gesteund door 

de Voedingsbond FNV. 

De Voedingsbond CNV was alleen vrijdagmiddag in Gorcum aanwezig. 

Geen actie 

Districtsbestuurder N. Visscher maakte duidelijk dat het CNV geen staking wenst in afwachting 

van de resultaten van nog te houden besprekingen met de hoofddirectie van Nestlé Nederland. 

De FNV daarentegen hield maandagmiddag wel een vervolgbijeenkomst in de kantine van Carnation, 

maar moest toen vaststellen dat de werknemers vooralsnog geen actie wilden ondernemen. 


Gorcumse courant 1987-10-14 

Vakbonden adviseren Nestlé 

„Apart plan voor Carnation maken” 

GORCUM - De vakbonden hebben de directie van Nestlé Nederland vrijdag tijdens een lange 

marathonvergadering nadrukkelijk gevraagd een aparte oplossing te zoeken voor de problemen 

bij Carnation in Gorcum. 

De Voedings- en Industriebonden die urenlang onderhandelden met de hoofdirectie in Diemen, 

drongen aan op gescheiden oplossingen voor Gorcum én Rotterdam. Dit om te voorkomen dat 

werknemers later de dupe worden van een plan, waarbij de werkgelegenheid van één of beiden 

vestigingen alsnog in het geding komt. 

Nul 

Tijdens hun gesprekken met hoofddirecteur R. de Man bleven de bonden onverkort vasthouden 

aan géén gedwongen ontslagen bij welke vestiging dan ook van Nestlé Nederland. Door het opstellen 

van een apart plan voor Gorcum wordt getracht het verlies van 120 arbeidsplaatsen, zoals 

Nestlé dit aanvankelijk gedacht had, tot nul te reduceren 

Tafel 

In december gaan de vakorganisaties opnieuw met de hoofddirectie van Nestlé om tafel zitten. 

Dan zal bekend worden of het bedrijf daadwerkelijk gedwongen ontslagen kan voorkomen. 

Afgelopen vrijdagochtend werd bij Carnation door veertig personeelsleden het werk voor enkele 

uren onderbroken uit protest tegen de aangekondigde reorganisatieplannen. 

Verklaring 

Na afloop werd een verklaring voorgelezen waarbij werd vastgehouden aan géén gedwongen 

ontslagen. Het schrijven werd nog diezelfde dag verzonden aan de hoofddirectie van Nestlé Nederland, 

die op dat moment onderhandelde met de bonden. 

Gorcumse courant, 1987-12-02; 

Uitbreiding Carnation krijgt steun 

GORCUM - De Gorcumse raad heeft donderdag ingestemd met het opbreidingsplan bij Nestlé 

(Carnation). 

PvdA-woordvoerder drs. L. P. Dubbeldam kon volledig meegaan met de gevraagde planologische 

aanpassing, waardoor het Gorcumse bedrijf kan overgaan tot nieuwbouw. De PvdA wilde 

vooral steun verlenen omdat het van belang wordt geacht de werkgelegenheid bij Carnation te 

behouden. L. A. W. van Laak (Stadsbelang) hoopte dat de toekomst van Nestlé er rooskleuriger 

uit komt te zien, en kon zich volkomen vinden in het planologisch besluit. Wethouder M. Salet 

was ook verheugd over de uitbreiding en vertelde dat gezocht zal worden naar vervangende 

speelgelegenheid, omdat deze voorziening moet wijken voor het Nestléplan. 



Selectieve seniorenregeling bij Carnation 

Voorstel Nestlé aan werknemers 

GORCUM - Werknemers vanaf 55 jaar kunnen bij Carnation in Gorcum, onderdeel van Nestlé 

Nederland, gebruik maken van een selectieve seniorenregeling. Deze regeling is ook van toepassing 

voor de werknemers in Rotterdam en Scharsterbrug. 

Verder maakte de hoofddirectie van Nestlé Nederland vorige week bekend dat tot 1 januari 1990 

in de diverse vestigingen meer dan honderd vacatures zullen ontstaan. Deze worden aangeboden 

aan de medewerkers die bij de herstructureringsplannen van Nestlé betrokken zijn. 

Binnen de vestigingen Gorcum en Rotterdam is het volgens de hoofddirectie mogelijk om de 

betrokken medewerkers op basis van vrijwilligheid een functie aan te bieden in de vestiging 

Amsterdam. 

Uit een samenvatting van recente onderhandelingen tussen een delegatie van Nestlé Nederland 

en de betrokken vakverenigingen blijkt, dat tot 1 januari 1990 geen gedwongen ontslagen zullen 

plaatsvinden als gevolg van de herstructureringsplannen. 

In overleg met de vakverenigingen zullen indien nodig een of meer bureaus worden ingeschakeld 

om Nestlé-medewerkers die niet onder de senioreregeling vallen, te helpen bij het vinden van 

een andere werkgever. 

Als een werknemer, betrokken bij de herstructurering, het dienstverband op eigen initiatief 

opzegt, bestaat er recht op een vertrekpremie. De grootte van deze premie hang af van leeftijd en 

het aantal gewerkte jaren. 

Het overleg tussen Nestlé Nederland en de gezamenlijke vakorganisaties zal worden voortgezet 

op 12 en 21 januari. 


1989 


Kort geding gist aangehouden 

Buitenlandse werknemers Nestlé op zijspoor gezet 

GORINCHEM/DORDRECHT - Een elftal Marokkaanse werknemers van de Gorinchemse 

vestiging van Nestlé Holland BV spande gistermorgen een kort geding aan tegen dat bedrijf. 

Door de herstukturering van Nestlé zijn zij op een zijspoor gerangeerd: hun functies komen te 

vervallen. Zij eisen een geschikte arbeitssplaats binnen de fabriek van Gorinchem. 

Deze werknemers variëren in leeftijd van x8 tot 53 jaar en werken gemiddeld vijftien jaar bij 

Nestlé in Gorinchem. In verband met de herstructurering van Nestlé kunnen zij hun werk - het 

bedienen van machines - niet meer: bezetten. Ze mogen nu nog slechts vloeren vegen. 

Inmiddels zijn er voor soortgelijk werk mensen uit Rotterdam overgeplaatst, onder wie een groot 

aantal uitzendkrachten. Zij mogen deelnemen aan een opleidingsplan voor het bedienen van de 

nieuwe machines waarvan de elf Marokkanen zijn uitgesloten. Het is hen onduidelijk waarom zij 

niet voor deze opleiding in aanmerking komen. Hun raadsman, mr. A. Fraanje, spreekt van een 

onrechtvaardigheid. In zijn dagvaarding stelt hij dat het onjuist is dat de buitenlandse werknemers 

niet te werk worden gesteld bij de productie van melkpoeder, waarmee sommigen al ervaring 

hadden. 

Discriminatie 

Fraanje voert aan dat er mogelijk sprake is van discriminatie, gericht op het uitsluiten van oudere 

buitenlandse werknemers. Wat ook zwaar zou moeten wegen is de door hem aangevoerde schending 

van het zogenaamde anciënniteitsbeginsel, door oudere werknemers te lozen en hun plaatsen 

te laten innemen door jongere (uitzend)krachten. 

Behalve een geschikte functie in de fabriek in Gorinchem eisen de Marokkanen dat ze worden 

toegelaten tot het bij die functies behorende opleidingsplan. 

Mede op advies van de rechtbankpresident is de zaak aangehouden tot 24 juni. Tot die tijd kunnen 

de partijen overleg voeren. Mr. A. Fraanje: „We weten nu in ieder geval waar de schoen 


wringt. Nestlé vindt dat de Marokkanen de nieuwe werkzaamheden niet uit kunnen voeren omdat 

ze daarvoor niet genoeg ontwikkeld zouden zijn. Mijn cliënten zijn het daar niet mee eens. Ik 

overweeg een onderzoek te laten uitvoeren door een onafhankelijk bureau”. 

Een woordvoerder van Nestlé Gorinchem was gistermorgen niet bereid commentaar te geven. 

Gorcumse courant 1989-07-21; 

Marokkanen verliezen kort geding van Nestlé 

GORINCHEM/DORDRECHT - De president van de rechtbank in Dordrecht heeft onlangs uitspraak 

gedaan in het kort geding dat Marokkaanse werknemers tegen Nestlé hadden aangespannen. 

Het kort geding diende begin vorige maand en werd aangehouden voor overleg. De raadsman 

van Nestlé Gorinchem vroeg vervolgens vonnis. 

De rechtbankpresident wees de vordering af. Dit betekent dat de Marokkanen niet mogen deelnemen 

aan de opleiding voor het bedienen van de nieuwe machines die er met de herstructurering 

zijn gekomen. De werknemers, gemiddeld vijftien jaar in dienst bij Nestlé, moeten zich nu beperken 

tot schoonmaakwerkzaamheden. Zij gaan in hoger beroep. 


2002 De Stad Gorinchem, 2002-04-30; 

Nestlé Gorinchem blijft gewoon open 

GORINCHEM - De sluiting van de Friese Nestlé vestiging in Scharsterburg aan het einde van 

dit jaar heeft geen negatieve gevolgen voor de melkpoederfabriek in Gorinchem. 

„Er zit wel iets positiefs aan het verhaal. De fabriek in Gorinchem is nu onderbezet, mogelijk dat 

mensen uit Scharsterburg overgeplaatst kunnen worden naar Gorinchem,” aldus M. Schenkel, 

manager van de Friese fabriek 

De sluiting van de fabriek in Friesland is het gevolg van een overcapaciteit aan melkpoeder en 

babyvoeding De Friese fabriek produceert beide producten, terwijl Nestlé wil dat vestigingen 

zich gaan richten op één product om zo de marktpositie van Nestlé Nederland te verbeteren. 

De Gorcumse vestiging hield zich echter altijd al bezig met alleen de productie van melkpoeder 

„Er verandert dus niets, behalve dan dat er misschien personeel uit Friesland bijkomt”, aldus 

Schenkel 


2005 De Stad Gorinchem, 2005-06-28; 

Nestlé Gorcum heet voortaan Vreugdenhil 

Fabriek voor melkpoeder zet nieuwe stap 

GORINCHEM/VOORTHUIZEN - De Nestlé melkpoederfabriek 

in Gorinchem is overgenomen door Vreugdenhil 

uit Voorthuizen. De werkgelegenheid voor de 130 medewerkers 

in Gorinchem is daarmee zeker gesteld, evenals 

de afname van melk bij zo’n 1200 aangesloten agrariërs 

en de export van hoogwaardige zuivelproducten naar 

vooral het Midden Oosten. De ontwikkelingen in de 

voedselmarkt wereldwijd - schaalvergroting, kwaliteitsborging 

en traceerbaarheid - maakte de overname van 

Nestlé Gorinchem door Vreugdenhil tot een logische 

stap. De officiële ondertekening vindt vrijdag plaats. 

De melkpoederfabriek aan de Merwede heeft een rijke 

geschiedenis. In 1927 werden de eerste fundamenten gelegd 

door Amilko, later bekend als Carnation. In 1985 is 

de fabriek overgenomen door Nestlé, waarna deze vestiging 

werd omgebouwd tot een moderne, hygiënische en 

efficiënte melkpoederfabriek. Tevens werden de afgelopen 

jaren verbeteringen aangebracht die zowel de kwaliteit 

van het product - instant melkpoeder - als de efficiëntie 

van de productie hebben verhoogd. 

Continuïteit 

Nestlé heeft contracten met zo’n 1200 gecertificeerde melkveehouders uit het hele land. Tegen 

een concurrerende prijs wordt van hen ruim 400 miljoen kilo melk afgenomen. In de fabriek 

wordt de melk gesproeidroogd in drie spraytorens tot 55.000 ton melkpoeder. De instant melk 

wordt geëxporteerd met name naar warme landen waar een tekort of geen zuivelproducten zijn 

zoals het Midden Oosten. Eén kilo poeder wordt aangelengd met water acht liter melk. 

Nestlé is wereldwijd met zo'n 500 fabrieken de grootste levensmiddelenleverancier. In de voedingsmiddelenbranche 

worden momenteel veel bedrijven afgestoten, omdat de winstmarges 

klein zijn. Er is niet alleen sprake van schaalvergroting, maar er is bovendien in toenemende 

mate vraag om ketenbeheersing, kwaliteitsborging en traceerbaarheid. Het Gelderse bedrijf 

Vreugdenhil heeft met dezelfde ontwikkelingen te maken. 

Toekomst 

Vreugdenhil ziet volop toekomstmogelijkheden voor de Gorcumse vestiging. De fabriek heeft 

vier moderne blikverpakkingslijnen. Onder beschermde atmosfeer worden standaard blikken van 

400 gram, 900 gram, 1800 gram en 2500 gram afgevuld veelal onder de eigen merknamen Two- 

Cows en Vremilk. De blikken worden in eigen beheer vervaardigd uit gelithografeerde platen, 

zodat de blikken niet meer van aparte etiketten hoeven te worden voorzien, een belangrijke 

kostenbesparing. 


De goederen worden in containers verladen. En daarmee is de vestigingsplaats in Gorinchem 

heel belangrijk. De fabriek ligt aan de Merwede op ongeveer veertig kilometer afstand van Rotterdam. 

Containers kunnen aan de kade worden verladen om via Rotterdam haar bestemming 

over de wereld te vinden. 


De Stad Gorinchem, 2005-08-02; 

Vreugdenhil ‘speler van wereldformaat’ 

`Overname Nestlé is een logische stap' 5 

Zoon Jan en vader Jaap Vreugdenhil van melkpoederproducent Vreugdenhil. 

Het bedrijf neemt Nestlé Gorinchem over * 

door Gerrit Schaap 

VOORTHUIZEN/GORINCHEM 

De bijna 65-jarige Jaap Vreugdenhil vindt de overname van Nestlé melkpoederfabriek in Gorinchem 

een logische stap. „We kunnen daarmee nu ook melkpoeder verkopen aan consumenten in 

kleinere verpakkingen. Tot nu toe deden we dat uitsluitend aan industrieën.” 

Gezeten achter de vergadertafel op zijn directiekantoor aan de Baron van Nagelstraat 64 in 

Voorthuizen, treffen we een voorzichtig formulerende Jaap Vreugdenhil. Begin dit jaar was hij 

vijftig jaar werkzaam in het bedrijf. Zijn wieg stond in Hazerswoude. Zijn vader had een ventwijk 

in Den Haag, waar hij boter, melk en kaas verkocht. Daarnaast sleet hij ook papieren zakken 

aan de zuivelindustrie: Toen in de vijftiger jaren de ‘Coöperatieve aankoopvereniging Voorthuizen 

en Omstreken’ failliet dreigde te gaan, nam de Barneveldse Coöperatie zowel de schulden 

als de boeren en daarmee ook de omzet over. „Mijn vader was alleen geïnteresseerd in het onroerend 

goed en kocht dit aan. Van hieruit groeide het bedrijf in verpakkingsmateriaal, allemaal gericht 

op de zuivelindustrie. Liter breidde dit uit met plastic en bulkverpakking ('big bags' van 

1000 kg, red.) en ook in silo’s vond het tanktransport plaats. Ik hoor het mijn vader nog zo zeggen: 

‘Vanaf nu gaan we naar de inhoud van de zakken kijken’, waarmee de inkoop van melkpoeder 

door ons zelf werd opgepakt. 

Als veertienjarige kwam ik in het bedrijf, toen ik bleef zitten in de eerste klas van de Mulo. Ik 

kreeg geen tweede kans van mijn vader en tegen de zin van mijn moeder in werd ik aan het zakkenvullen 

gezet. Als vijftienjarige kon het gebeuren. dat ik achter het stuur van een vrachtwagen 

zat. Toen ik tussen Amsterdam en Rotterdam reed, stond bij een kruispunt politie op de weg. 

5 Bron foto: Hans Verhorst / BDU – indien geen toestemming (in deze resolutie) graag even melden! 


Aan de chauffeur die lag te slapen, vroeg ik nog: ‘Wat moet ik nu doen?’ ‘Gewoon doorrijden’, 

antwoordde hij. Zo leerde ik alle facetten van het bedrijf kennen en op 22-jarige leeftijd gaf ik 

daar al leiding aan. We hadden in de beginjaren melkpoeder voor de veevoedersector voor de 

kalveren en voor de biggen en verkochten melkpoeder aan de bakkerijsector. Nederland was toen 

groot genoeg, al kwam België er wel heel snel bij. Met de komst van de E.E.G. kwam de schaalvergroting 

op gang, waardoor er nu nog circa vijf producenten van melkpoeder in Nederland 

zijn. 

Kwaliteitsgarantie 

„Toen ik in de tachtiger jaren afleiding zocht in mijn werk en tussen Kerst en de jaarwisseling 

aan het werk was, kwam buurman Gert van Maanen vertellen, dat zijn grond op een industrieterrein 

in Voorthuizen te koop kwam. Van Maanen deed al heel lang een deel van ons transport, dus 

we kenden elkaar als goede buren. De volgende dag is de koop bij de notaris gepasseerd. Wij 

hebben daar toen een nieuwe fabriek neergezet met een roestvrijstalen mengerij voor de levensmiddelenproductie. 

In diezelfde tijd was de BSE-crisis in Engeland, die ons noopte om de productielijnen 

van veevoer voor herkauwers en niet herkauwers te scheiden. Aan de Baron van Nagelstraat 

kwam toen ook ruimte daarvoor vrij. We zijn blijven groeien. In Barneveld en Voorthuizen 

werken nu 48 mensen. 

Omdat de grootste klanten wilden weten van welk bedrijf de melk vandaan kwam, hebben we 

drie jaar geleden een melkpoederbedrijf in het Friese Scharsterbrug met 35 mensen overgenomen. 

Daardoor kregen we voor het eerst te maken met de verwerking van natte melk. 

Eigenaar Nestlé wilde zich wat minder als producent en wat meer als distributeur en marketingorganisatie 

ontwikkelen, omdat de marges voor de aandeelhouders in de melkpoeder te weinig 

dividend opleveren. En dit jaar hebben wij de overname in Gorinchem, opnieuw van Nestlé, kunnen 

realiseren. ‘Vreugdenhil Gorinchem’ heeft, inclusief de fabricage van blik, 130 werknemers 

die wij in drie jaar overnemen. 

Met de vier moderne blikverpakkingslijnen, die we nu geheel in eigen handen hebben, kunnen 

we wereldwijd ook de leverantie in consumentenverpakking ter hand nemen. Als betrouwbare 

leverancier van melk geven wij ook de 1100 gecertificeerde melkveehouderijen gelegenheid hun 

melk aan ons te leveren. We zijn in ons land nu nummer twee in melkpoederproductie. Nestlé 

zelf blijft bij voorkeur de melkpoeder van ons afnemen, gezien de garanties voor de kwaliteit die 

we kunnen leveren. 

Afsluiting 

Voor mij persoonlijk zie ik deze overname als een soort afsluiting. Mijn enige zoon Jan (26) en 

Albert de Groot vormen de nieuwe directie. Van de veertig jaar huwelijk, heeft mijn vrouw mij 

maar een jaar of twintig gezien. Ik reisde heel veel naar Azië, Afrika, Zuid-Amerika, Australië 

en Nieuw-Zeeland om zo een wereldwijd netwerk van vertegenwoordigers en handelsondernemingen 

op te zetten. Belangrijker dan geld verdienen is nu aandacht voor mijn vrouw en de 

(klein)kinderen. 

In vijftig jaar groeide onze jaaromzet van 115.000 gulden naair meer dan Eu. 200 miljoen en het 

personeelsbestand tot 213. Omdat wij in de melkpoeder inkoop en productie wereldwijd hoog 

inzetten op kwaliteit en voedselveiligheid, voorzie ik een goede toekomst. De hoge normen van 

Europese Unie zijn voor ons wereldwijd uitgangspunt voor de kwaliteit. Ik ben mijn personeel 

veel dank verschuldigd. In je eentje run je een bedrijf niet. De toewijding van veel Véluwse 

productiemedewerkers, laboranten, secretariële - en logistieke medewerkers, commerciële 


mensen in het management, die allen vaak tot hun pensioen de beste krachten aan ons bedrijf 

wijdden. was groot." 



Bijlagen 

Bijlage 1 - Nieuwe Gorinchemsche Courant, 1907-10-13. 

STADSBERICHTEN. Gorinchem, 12 October. 

G. Meulewerf, oprichter Maatschappij Pasteur overleden 

Woensdagavond is een onzer meeat geachte ingezetenen, de heer Gijsbertus Meulewerf, in den 

ouderdom van 72 jaar, plotseling overleden. Hij werd 30 Januari 1836 alhier geboren. Den laatsten 

tijd was de heer Meulewerf lijdende aan een oogziekte, die hem belette zijn werkzaam leven 

voort te zetten. 

De overledene was een man van groots werkkracht en heeft zich gedurende vele jaren uitsluitend 

aan de belangen van de burgerij gewijd. 

De heer Meulewerf, een self-made man, werd in 1891 tot raadslid gekozen tengevolge van de 

vermeerdering van het getal raadsleden door toenemende bevolking. 

Den 2 September 1902 gekozen tot wethouder tengevolge der aftreding van den heer P. A. Bos 

als zoodanig, werd hem in diezelfde maand nog opgedragen het voorzitterschap der commissie 

van beheer der gemeente-gasfabriek. Door zijne groote kennis wist hij het gasbedrijf onder zijne 

leiding tot eene voor deze gemeente ongekende hoogte op te voeren en was de bevordering der 

ten deze hem toevertrouwde belangen zijne lievelingstaak. 

Gedurende zijn lidmaatschap van den raad maakte de heer Meulewerf achtereenvolgens verscheidene 

jaren deel uit van de verschillende raadscommissién, als de commissie voor de Godsbuizen, 

die van het overzetveer en die van gemeentewerken. 

In de raadszitting van 3 September 1907 deelde de voorzitter den raad mede, dat de heer Meulewerf 

om gezondheidsredenen ontslag nam als wethouder, bij welke mededeeling door den burgemeester 

zeer waardeerende woorden werden gesproken en de wensch werd geuit, dat hij zijn zetel 

in den raad zou blijven innemen, teneinde met zijne rijke ervaring, in het belang der gemeente 

nog verscheidene jaren werkzaam te zijn. 

Dit mocht helaas niet zoo zijn: de raadszitting van den 9 Augustus j.l is de laatste geweest, die 

door hem is bijgewoond. 

Van 1883 tot en met het jaar 1900 is hij lid van het burgerlijk armbestuur geweest, waar hij door 

zijn goeden toon, rijke levenservaring en groots beminnelijkheid, steeds een sieraad der vergadering 

is geweest en den nood der armen op de juiste waarde wist te schatten. 

Hij is vele jaren lid van het college van zetters voor 's rijks directe-belastingen geweest. 

Als directeur der Gorinchemsche vischmaatschappij heeft hij zich eveneens zeer verdienstelijk 

gemaakt. 

Sedert de verdwijning van de zandplaten in de rivier de Merwede, gingen gelijktijdig voor de 

visschers de ophaalplaatsen voor de zegens verloren. Om in dit verlies te voorzien, werd de spil, 

waarmede de netten opgedraaid werden en die vroeger op de zandplaten stond, overgebracht op 

een vast vlot, dat in de rivier met ankers wordt vastgelegd. Daar nu bij het volgen van deze methode 

slechts op een beperkt gedeelte van het vischwater kan gevischt worden, kwam de heer G. 

Meulewerf in 1883 op de gedachte, om een toestel te maken, waarmede over het geheele Gorinchemsche 

vischwater kan gevischt worden. Dit toestel, galg of klepvlot genaamd, bestaat uit een 

vlot, waarop een galg staat, die de klep, waartegen de zegen wordt opgetrokken, kan doen rijzen 


of dalen. Het geheel wordt verplaatst door een sleepstoombootje, terwijl de zegen, die zich tusschen 

de sleepboot en het klepvlot bevindt, stroomafwaarts gaande, wordt ingehaald, in tegenstelling 

met de spilvisscherij, hierboven genoemd, waarbij de zegen tegen stroom in wordt opgehaald. 

Tengevolge dezer uitvinding werd in datzelfde jaar 1883 door den heer Meulewerf de Gorinchemsche 

vischmaatschappij opgericht, die ten doel heeft de visscherij in de rivier de Merwede 

op bovengenoemde wijze uit te oefenen en waarvan hij sedert de oprichting directeur is geweest. 

Eens waarde van duizenden en duizenden guldens is op deze wijze aan het water onttrokken en 

heeft het hare bijgedragen tot verhooging der stedelijke welvaart. 

Hij heeft in 1900 opgericht de maatschappij 

Pasteur, tot bereiding van melkproducten, die zich 

in een bloeienden toestand mag verheugen. 

Hij was Commissaris van de Vereenigde Heusdensche Stoombootmaatschappij. 

En ten slotte willen wij nog vermelden dat de heer Meulewerf ook zeer veel heeft bijgedragen tot 

het stichten van de monumentale fontein op het Marktplein. 

Hedenmorgen te ruim 11 uur vertrok de stoet van het sterfhuis om het stoffelijk overschot van 

den heer Meulewerf naar de begraafplaats over te brengen. 

Op den doodenakker waren vele autoriteiten, vrienden en belangstellenden saamgekomen om 

den overledene de laatste eer te bewijzen. 

Onder de aanwezigen merkten we o.a. op: B. en W., raadsleden. den gemeente-secretaris, den 

gemeente-ontvanger met andere gemeente-ambtenaren, leden van het burgerlijk armbestuur en 

het college van zetters voor 's rijks directe belastingen. 

Toen het stoffelijk overschot aan den schoot der aarde was toevertrouwd, nam de burgemeester 

het woord en herdacht in eenige waardeerende woorden den overledene als gemeenteraadslid en 

oud-wethouder, doch vergat niet tevens in herinnering te brengen de werkzaamheid van den afgestorvenc 

in de verschillende andere functies, die hij met lust en vol ijver waarnam. Dit noemde 

spr. een kenmerk in zijn karakter: geen man van theorie, maar een van de daad, die zijn arbeid 

ondernam en volvoerde, gedreven door een krachtigen wil. 

Maar ook daarom reeds, geloofde spr., zal een goede herinnering aan den gestorven medeburger 

bewaard blijven. 

Hiermede was de eenvoudige plechtigheid afgeloopen. 

Zijne assche ruste in vrede. 


Bijlage-2 

Tekst en foto Chris Groeneveld. Ter gelegenheid van de opening van de Merwedebrug in 1961 

hebben diverse bedrijven uit de regio met hun vrachtwagens in een stoet meegereden. Ook de 

frontstuur Bedford van mijn opa was van de partij. Die reed met allemaal nieuwe melkbussen 

van melkfabriek Amilko uit Gorinchem. Mijn ome Edumond was chauffeur en rechts van hem 

staat Rien Pellikaan die bijrijder was. Aan de linkerkant is zijn zoon Wim Groeneveld te zien. 


Deze foto dateert uit ongeveer 1915, van links naar rechts: 

Drikus Spronk de veerman, Ant van Soest, Teun van Zee - achter de hondenkar, Maaike van Soest, Hil 

Kerkhof - met wit schort, Dorus Spronk - veerman in ruste in donker pak, drie onbekenden, Kees Vermeulen 

- op de achtergrond is zijn boerderij te zien, Geertje Bauw en Jan Heikoop. 

Rond 1915 werd de melk van de koeien uit Enspijk opgehaald door een stoomboot, die drie maal per 

week aanmeerde aan het Enspijkse veer. Als hij in aantocht was, liet de kapitein een schrille fluittoon horen 

en de boeren en boerinnen trokken dan met hun melk op hondenkarren richting de rivier. Daar werden 

de volle bussen ingescheept, terwijl er lege bussen werden meegegeven naar de boerderij. Door de zuivelfabriek 

Amilko te Gorinchem werd de room opgekocht om te verwerken tot zoete melk, karnemelk en boter. 

Met de Hondenkar ging men naar de wei om te melken, dat gebeurde met de hand en werd meestal gedaan 

door de 'meiden'. Vervolgens werd de kar naar huis gereden, waar men de melk bewaarde in een 

grote kuip die op het erf van de boer stond. Om de room te koelen stond er water rondom de kuip. Elke 

twee dagen werd de melk in bussen gegoten en naar de Linge gebracht. Met een maatstok werd eerst gemeten 

hoeveel liter er werd geleverd, zodat de rekening precies zou kloppen. 

Als men niet de beschikking had over een trekhond met kar, dan gebruikte men een melkkar, die geduwd 

moest worden. Deze kar was voorzien van een poot om op de grond te steunen -op deze foto duidelijk te 

zien-, anders kiepte de kar met de bussen melk om. De fabriek verstrekte de bussen en elke bus was genummerd 

bij de hals, zodat elke boer steeds dezelfde bussen in gebruik had. Op de foto is te zien dat er 

een ketting vastzit aan de handvaten van de bussen. Deze ketting is getrokken door het handvat van de 

deksel, zo werd voorkomen dat de deksels werden verwisseld en niet goed zouden passen op andere bussen. 

Wat met van de melk overhield na eigen consumptie, werd verkocht aan de roomboterfabrieken in de omgeving. 

Later, waarschijnlijk vanaf ergens in de jaren '20, werd de koeienroom van huis opgehaald door 


Jan van de Water met kar en hit. Hij bracht de room naar de zuivelfabriek Vijheerenlanden in Schoonrewoerd. 


Bijlage Melksanering Gorinchem 

1952 Nieuwsblad (voor Gorinchem en omstreken), 1952-02-20; 

De melksanering te Gorinchem binnenkort een feit? 

Door de Gorinchemse melkverkopersvereniging werd Dinsdagavond in Hotel „Centraal” met 

een aantal afgevaardigden uit het Gorinchemse verenigingsleven de melksanering voor onze gemeente 

besproken. Tevoren had een bespreking met afgevaardigden van de Huisvrouwenvereniging 

plaats gehad. 

De voorzitter, de heer E. J. Dijksma, deelde in zijn openingswoord mede, dat er onder de eigen 

leden reeds voor 100% overeenstemming was bereikt over het komen tot de sanering van de 

melkbezorging en gaf de heer D. van Kampen uit Veenendaal, voorzitter van de Centrale Melkorganisatie 

in Nederland, gelegenheid om deze melksanering verder uiteen te zetten. Uit hetgeen 

deze zeide kwam vast te staan dat er door de slijters economischer diende te worden gewerkt wilde 

er sprake zijn van een behoorlijke winstmarge op het melkproduct. 

De tot nu toe gevolgde methode bleek niet economisch genoeg te werken. Spreker deelde mede 

dat reeds in een 200 tal plaatsen in ons land tot sanering of rationalisatie van de melkbezorging 

was overgegaan en dat men er zonder uitzondering best over te spreker was. Tegenstanders zijn 

bij invoering voorstanders geworden. Ook bleek dat bij niet sanering de melkprijs van thans niet 

te handhaven zou zijn maar met ten minste 1 cent zou moeten worden verhoogd. 

Duidelijk werd aangetoond dat door rationalisatie een belangrijke kostenbesparing kon worden 

verkregen en dat men bij ziekte elkander volledige hulp zou bieden waardoor tevens een kameraadschappelijke 

geest en naastenliefde zou worden gekweekt. Bij de invoering van de melksanering 

zal tot het instellen van een vertrouwenscommissie moeten worden overgegaan. Deze 

commissie zal hebben te waken over de belangen van de consument en moeten bestaan uit personen 

die de bevolking in al zijn geledingen zal vertegenwoordigen. 

De Gorinchemse Melkverkopersvereniging is er van overtuigd, dat invoering van de melksanering 

zal leiden tot een economisch beter en hygiënischer bediening. Het onderhoud aan vaatwerk 

en ander materiaal zal belangrijk minder zijn terwijl men ook niet zal toestaan dat er tijdens de 

bediening zal worden gerookt. 

Na nog het belang van beide partijen bij de melksanering te hebben geschilderd waarbij ondanks 

de beperkte keuze van melkhandelaar door de consument, de klant nog steeds koning blijft, aldus 

de heer van Kampen, werd een en ander in bespreking gegeven. Tal van vragen werden te berde 

gebracht die alle getuigden van het intense medeleven van de aanwezigen met de komende regeling 

en bij wie de invoering dan ook algehele instemming vond. 

De heer van Kampen beantwoorddde een ieder tot volkomen tevredenheid en kon tenslotte nog 

mededelen als antwoord op één der gestelde vragen dat men het voornemen heeft de melksanering 

in de eerste helft van Maart a.s. een feit te doen worden nadat de bevolking van tevoren 

daarover voldoende duidelijk zal zijn ingelicht. 



Melksanering (uit Het Vrije Volk) 

Sanering van de melkbezorging heeft in vele plaatsen uitstekende resultaten opgeleverd. Wij 

geven een paar cijfers: in Arnhem gingen vóór de sanering 213 man met melkemmer en overig 

gerei op stap. Na de sanering 151. Bovendien waren de bezorgers vóór de sanering gemiddeld 

acht uur onderweg, na de sanering zes uur. Een dubbele besparing dus. 

In Naarden-Bussum konden 99 mensen na de sanering hetzelfde werk klaar krijgen als voordien 

127. Ook hier bovendien een tijdsbesparing; vóór de sanering was ieder gemiddeld 9 uur onderweg, 

nadien 6½ uur. Het zijn slechts twee voorbeelden uit vele. 

De belangrijke bezuinigingen zijn verkregen dank zij een doelmatiger indeling van de bezorgwijken. 

De vermindering van het aantal bezorgeenheden wordt veelal bereikt door het uitkopen van 

oudere melkhandelaren. 

Het is dezelfde ervaring die in andere plaatsen, waar een goede sanering is doorgevoerd, is opgedaan. 

Vóór de invoering vindt men vaak - vooral aangehitst door allerlei voorstanders van de 

zgn. vrije economie - heftige oppositie. Achteraf blijkt meestal, dat de bezwaren sterk overdreven 

zijn geweest. En dat de voordelen zowel voor consument als middenstander veel groter zijn. 

Dat hebben o.m. die gemeenten ondervonden, waar door tijdige invoering van een sanering een 

anders onvermijdelijke prijsverhoging voor bezorgkosten kon worden voorkomen. 


1953 


Melksanering Gorinchem „rechtgetrokken” 

Op 10 Maart 1952 is de melksanering in onze stad ingevoerd en nu draait deze dus al iets meer 

dan een jaar. Veel is er over te doen geweest, voordat de sanering een feit werd en in dit afgelopen 

jaar is het ook niet steeds rustig geweest rondom deze kwestie. 

Ook nu rommelt het wat, er zou zelfs sprake zijn van een klein „melkstakinkje” en als er nu niet 

spoedig een keuze uit ten minste twee melkhandelaren komt, dan wil men de zaak aan de gemeenteraad 

voorleggen. 

De „schuld” van dit gerommel blijkt te zitten in het feit, dat in de staduitbreiding aan de Nieuwe 

Hoven weer een nieuw blok huizen bewoond is en dat er voorlopig ‘n zekere stabilisatie is ingetreden 

bij deze woningbouw. Daardoor moest er iets „rechtgetrokken” worden en als er getrokken 

wordt, vallen er wel eens slachtoffers. Dat rechttrekken is op papier een zeer eenvoudige 

zaak: de ene melkboer moet wat van zijn klanten afstaan en de andere melkboer krijgt er wat bij. 

Dat is alles. 

Maar er zijn huisvrouwen, die van deze lijntrekkerij niet veel willen weten en het niet prettig vinden, 

dat ze weer een andere melkboer aan de deur krijgen. 

Nog steeds is de klant koning, maar bij de melksanering is Koning Klant toch wel van zijn troon 

afgestoten. Hoewel de melksanering in onze stad feitelijk nog in de kinderschoenen staat en er 

dus nog wel enige moeilijkheden te overwinnen zijn, is het begrijpelijk, dat Koningin Huisvrouw 

toch niet graag zich laat „rechttrekken”, ook al doen de melkhandelaren hun uiterste best om die 

service te bieden, die zij kunnen opbrengen. 

Was er nu maar een klachtencommissie, dan kon die misschien het verlossende woord spreken. 


Nogmaals de melksanering te Gorinchem 

Geboorte van vertouwens(klachten)-commissie aanstaande 

Maar nog geen vrije keuze uit twee melkhandelaren 

Er is veel over geschreven en er is veel over gesproken, maar een vertrouwenscommissie voor de 

melksanering is er nog steeds niet in Gorinchem. Dit punt gaat thans wel dringen, daar verschillende 

huisvrouwen niet weten, tot wie zij zich moeten wenden, om hun klachten kenbaar te maken 

en daarom gingen melkhandelaren en consumenten nogmaals om de groene tafel zitten en 

ditmaal met resultaat. 

Maandagavond kon voorzitter Dijksma de heer Van Kampen, voorzitter van de Centr. Besturenbond 

van Zuivelzorg, in Nederland de heer Okkerse, bestuurslid van dezelfde organisatie, Gorcumse 

melkhandelaren, alsmede de heer Schreuder, directeur van de Coöp. Zuivelfabriek „De 


Linge” te Arkel, mevr. Mulder namens de Ned. Ver. van Huisvrouwen en de danmes Lock en 

Nunnikhoven namens de Ned. Christen Vrouwenbond in hotel De Gier begroeten. Ook waren 

aanwezig twee der opposanten uit de D. F. Pauwstraat, terwijl het raadslid Van Hoogdalem deze 

vergadering bezocht. De overige raadsleden konden wegens drukke werkzaamheden in verband 

met de raadsvergadering van de volgende dag niet komen. Als vertegenwoordiger van de consumenten 

in de werkcommissie van de melksanering was aanwezig de heer Manintveld. 

In zijn openingswoord releveerde de heer Dijlsma nog eens wat er zoal is gebeurd met de melksanering, 

hoe deze tot stand is gekomen en waarom er nog maar geen vertrouwenscommissie kon 

worden benoemd. Spreker gaf te kennen, dat de melksaneringscommissie gaarne een vertrouwenscommissie 

gezien had, die de sanctie van de burgemeester had, maar deze stelde voorwaarden, 

waaraan de melkhandelaren niet kunnen voldoen en zo is deze zaak op de lange baan gekomen. 

De heer Van Kampen gaf een toelichting over de keuze van melkhandelaar en stelde daarbij twee 

soorten van keuze in het licht: de indirecte keuze, zoals die o.a. te Gorinchem is ingesteld, en de 

gesanctionneerde keuze. Over vrije keuze is wel door hem gesproken, maar nader gepresiseerd is 

dit punt niet en o.i. wringt hem daar toch de schoen. 

Wat is nu het geval. Gorinchem is verdeeld in sectoren en in iedere sector heeft één melkhandelaar 

voor de levering te zorgen. Men krijgt die dus toegewezen. Krijgt de consument, om welke 

reden ook, onenigheid met zijn melkhandelaar, dan zou hij zich tot een vertrouwenscommissie 

moeten kunnen wenden, die een uitspraak zal doen, wie in het ongelijk staat. Dan zou die commissie 

(als die er was) de dichtstbijzijnde melkhandelaar kunnen aanwijzen in de plaats van degeen, 

waarmee men de onenigheid heeft. Bovendien wordt eerstgenoemde melkhandelaar dan 

een boete opgelegd voor de tijd, dat hij de klant mist. 

Nu is er in Gorinchem nog geen commissie en dus kan een klacht niet worden doorgegeven en 

bekeken. Het wordt dus wel hoog tijd, dat er iets gaat gebeuren en langer wachten zou inderdaad 

onnodig zijn. Dan maar een vertrouwenscommissie zonder de goedkeuring van de burgemeester, 

was de geest van de vergadering. Nu werd er wel geschermd met allerlei voorbeelden uit andere 

plaatsen, waar de melksanering perfect werkt en waar dergelijke commissies de klachten opvangen 

en veelal ontzenuwen, vast staat, dat er toch geen vrije keuze uit ten minste twee melkhandelaren 

in Gorinchem zal komen en dit achtten zowel de afgevaardigden van de vrouwenverenigingen 

als wij niet juist. Reeds zeer veel is de klant ontnomen aan zijn koningschap. Waarom ook 

dit nog? Het lijkt ons toch geen onredelijke wens om ten minste uit twee melkhandelaren te kunnen 

kiezen, wie de klant zal bedienen. Toch blijkt dit, om welke reden dan ook, voor de melksanering 

in Gorinchem een onoverkomelijk iets te zijn. 

Even werd er gesproken over de levering van melkproducten. Dit achten wij van eminent belang. 

Wellicht weet de consument nauwelijks, dat er in Gorcum melkproducten betrokken kunnen 

worden van zeven fabrikanten. 

Is het nu nog veel gevraagd, om ‘n keuze uit slechts twee melkhandeladen 

te krijgen, dus ook uit slechts enkele „merken” melkproducten? Het is te betreuren, 

dat hierop niet verder werd ingeaan, want dit punt verlangde toch zeker veel meer de aandacht. 

Evenwel, de melksanering is er en het is zeer te begrijpen, dat de leveranciers die gaarne in het 

leven willen houden. Ook de consumenten is de redelijkheid van het bestaan van een zekere 

ordening bij te brengen. De zaak waar het om draait is dan ook niet zozeer die sanering, als wel 

de manier waarop deze tot stand is gekomen en deze woorden hebben we op de vergadering 


meermalen kunnen beluisteren. Op zijn minst gezegd is het wat onelegant gegaan. Men was het 

er echter, van beide zijden, roerend over eens, dat het hier een noodzakelijk kwaad bereft, dat 

niet tegen te houden is. 

Zeer in de brede is er op deze avond over de sanering gesproken, maar de heer Van Hoogdalem 

sprak het verlossende woord: ga toch uw gang, als er een commissie moet komen. En zo staan 

we dan weer aan het kraambed van de vertrouwenscommissie, die weldra het levenslicht zal aanschouwen. 

Besloten werd zo spoedig mogelijk een Commissie te benoemen, waarin zeven personen zitting 

zullen hebben, t.w. een producent, een handelaar en vijf consumenten. Voor deze laatste groep 

zullen vertegenwoordigers aangezocht worden uit de verschillende vrouwenbonden. 

We hopen nu maar, dat die commissie niet te lang meer op zich zal laten wachten, want het is 

urgent. 


Sanering van de Melksanering 

Er zijn maar weinig regelingen die volkomen zijn. Zeker niet in de eerste tijd van hun leven. 

Hierop maakte de Gorcumse melksanering geen uitzondering en naar veler smaak was het noodzakelijk, 

dat er enige veranderingen in de opzet kwamen. 

Er is over deze zaak veel gediscussieerd en geschreven, de gemeenteraad heeft het onderwerp 

enige malen behandeld en ook in de binnenkamer van de saneringscommissie is lang en breed 

het voor en tegen besproken. 

Laten wij voorop stellen, dat de melksanering in algemene zin van groot belang kan zijn en aanvaardbaar 

is, mits men de consument niet te veel bindt. Er moet een dosis vrijheid blijven en dit 

was het, wat de Gorcumse sanering miste. 

Nu echter heeft men na uitgebreid overleg besloten de consument de gelegenheid te geven - ook 

wanneer hij geen klachten heeft - zich van een andere leverancier te voorzien. Daarmee is dus 

tegemoet gekomen aan de roep om meer vrijheid. Dat men de beperking maakte, dat deze keus 

slechts kan geschieden uit de eigen melkhandelaar en de leverancier in de aangrenzende wijk is 

volkomen te billijken, anders zou immers het grondbegrip van de sanering te loor zijn gegaan. 

Er komt nu ook een vertrouwenscommissie, waardoor de rechtspositie van de consument sterker 

wordt en deze commissie zal door de burgemeester officieel geinstalleerd worden, waaruit dan 

de sanctie van de plaatselijke overheid blijkt. 

Dit alles geeft reden tot tevredenheid. Aan de gerechtvaardigde verlangens van, het gemeentebestuur 

en van de consumenten is tegemoet gekomen, zonder een al te grote aantasting van het saneringsprincipe. 

Hiermede is dan definitief een streep gezet onder de kinderziektenperiode van de melksanering 

en wij mogen hopen, dat de verdere groei voorspoedig zal zijn, iets, wat met zoveel krachtig en 

gezond voedsel als melk nu eenmaal is, niet betwijfeld mag worden. 



Melksaneringscommissie door burgemeester geïnstalleerd 

Woensdagochtend vond in de kamer van de burgemeester in het stadhuis een kleine plechtigheid 

plaats, waarbij de melksaneringscommissie door hem werd geïnstalleerd. 

Deze commissie zal nu bestaan uit de volgende personen: 

Mr J. E. Goudsmit, voorz., Nieuwe Hoven 65 

mevr. A. H. van Elsacker-v. Veggelen, Kriekenmarkt 25 II 

mevr. J. Feenstra-Wiersma, Duiventrek 44 

mevr. A. v. d. Heuvel-v.d. Reyden, Burg. Gaarlandtstraat 37 

mevr. E. J. M. van Os-van Koot, Oosterstr. 1 

B. Schreuder, Schoolstraat 1, Arkel 

E. J. Dijksma, Bornsteeg 18. 

Secretaris der commissie is de heer P. H. van Meeuwen, Mar. Spronklaan 44. 

Burgemeester Van Rappard releveerde, dat het een hele tijd heeft gekost om te komen tot een 

vertrouwenscommissie bij de melksanering. Spreker wilde niet te ver in het verleden wroeten. 

Thans zijn de voorwaarden voor de melksanering aanvaardbaar geworden en wilde hij gaarne 

meehelpen bij het totstandkomen van genoemde commissie. 

Ongeveer twee jaar geleden is het, dat de melksanering in Gorinchem tot stand kwam en de georganiseerde 

melkhandel heeft toen wel een enigszins ongeregelde weg daarbij gevolgd. Reeds in 

een eerste brief aan B. en W. stond de melkhandel op het standpunt, dat er vertrouwenscommissie 

moest komen, waartoe de consument zich kon richten en dat de belangen van de consument 

voorop gesteld werden. Lang is er echter gewacht moeten worden, totdat aan de redelijke eis: de 

keuze uit twee leveranciers, kon worden voldaan. 

De periode van strijd is thans voorbij en nu zijn er geen bezwaren meer om af te zien van een 

officiële autorisatie van de commissie. Hierbij dient echter wel in het oog te worden gehouden, 

dat de directe verantwoordelijkheid nooit bij het gemeentebestuur kan worden gezocht, daar dit 

geen partij is. De minimum eis om uit tenminste twee handelaren te kunnen kiezen, ook zonder 

opgaaf van redenen is wel het belangrijkste. 

Hoewel de consument niet gebonden kan zijnde redenen van verandering van leverancier aan de 

commissie kenbaar te maken, zal de commisie het toch wel zeer op prijs stellen in kennis gesteld 

te worden van die redenen, daar zij dan haar maatregelen kan nemen. 

Voor de consument moet ‘t wel zeer plezierig zijn te weten, dat er nu een commissie in het leven 

is geroepen. Er zijn in de loop van deze twee jaren wel klachten binnengekomen, maar de belangrijkheid 

van de klachten kan nu proefondervindelijk worden vastgesteld. De burgemeester 

hoopte, dat de taak, die de commissie zich op de schouders heeft genomen, niet al te zwaar zal 

zijn en hiermede verklaarde spreker de commissie voor geïnstalleerd. 


1954 


De Regering overweegt: Verbod melksanering 

Naar „De Telegraaf” hedenmorgen mededeelt zullen de ministers van Landbouw en van Economische 

Zaken S. L. Mansholt en prof. dr J. Zijlstra met de Staatssecretaris van Economische Zaken 

dr G. M. J. Veldkamp een bespreking hebben over plannen om op korte termijn tot schorsing 

te komen van de afspraken van melkslijters inzake de sanering. 

Men verwacht dat reeds deze week hierover een beslissing zal worden genomen. 

Minister Mansholt is zeer verontrust door de uitwerking van de melksanering in diverse plaatsen 

van ons land, welke tot een monopolie dreigt te leiden, zeer tot schade van de consumenten. 

Het gaat niet in de eerste plaats om die gemeenten, waar de sanering onder controle van het bedrijfsschap 

voor de zuivelindustrie staat, maar tegen de meer talrijke gevallen waar de melkslijters 

onderling de sanering hebben doorgevoerd en thans allerlei regelingen treffen, waarbij de 

verbruikers gedupeerd worden. 

Er zijn plaatsen waar men in de nieuwe wijken slechts nieuwe melkslijters heeft toegelaten tegen 

betaling van hoge sommen. 

Daar er nog meer misstanden dreigen te ontstaan, meent de minister, dat men niet op deze weg 

kan blijven doorgaan. 

1955 


GORCUMS NIEUWS 

Uitspraak van minister over Gorcumse melksanering 

Keuze uit 3 melkhandelaren 

De Minister van Economische Zaken heeft als zijn oordeel uitgesproken, dat het verzoek van de 

commissie van organisatie en arbitrage der Gorinchemse melkhandelaren, voor zover dit betreft 

een indeling met één slijter per wijk, niet voor inwilliging vatbaar is. Het aantal melkhandelaren 

en winkels in dit werkgebied is - behoudens een enkele uitzondering - zodanig, dat de gevraagde 

aanwijzing niet verantwoord is te achten. Volgens de betreffende voorschriften zal dus slechts 

een regeling mogelijk zijn, volgens welke de consument de keuze heeft uit tenminste 3 melkhandelaren. 

Deze uitspraak geldt niet het gedeelte der gemeente bekend als uitbreiding West ten aanzien 

waarvan beslist is, dat daarvoor een indeling met tenminste twee slijters is geoorloofd. 

Ofschoon de bestaande Gorinchemse regeling per 3 december a.s. onverbindend is verklaard, zal 

het volgens van de commissie ontvangen mededelingen nog niet mogelijk zijn een gewijzigde 

regeling op genoemde datum te laten ingaan. Aan de voorbereidingen daarvan wordt thans nog 

gewerkt. Het is evenwel de bedoeling de regeling conform de voorschriften zo spoedig mogelijk 

in werking te doen treden. 


De Gorcumer, 1934-01-20 

DE MELKPRIJS. 

Vergadering van den Bond van melkveehouders, afdeeling Gorinchem en omstreken 

Gorcum onder de rijksregeling. 

De Omzetbelasting geeft roering in de gemoederen. De zuivelregeling gooit evenzeer roering in 

de gemoederen. Van deze laatste werd Woensdagavond uiting gegeven door middel van een 

vergadering van den Bond van melkveehouders, afdeeling Gorinchem en omstreken, in het café , 

De Beurs". Voor belangstellenden was de toegang vrij. Aanwezig waren een aantal slijters, zoo 

mede de heeren Schreuders en Roest. 

De voorzitter, de heer A. van Kersen, riep de aanwezigen het gebruikelijke welkom toe, ook in 

verband met de jaarwisseling en sprak de hoop uit, dat deze vergadering zou voeren tot een oplossing 

van het sedert lang dringende vraagstuk der aansluiting van Gorcum bij de rijksregeling 

voor consumptiemelk-levering en verkoop. Hij gaf een overzicht van hetgeen de afd, het vorige 

jaar terzake had gedaan, waaronder een uitvoerige correspondentie met die crisiscentrale, die 

echter niet tot resultaten heeft geleid. 

Om rechten terug te verkrijgen acht spr, samenwerking tusschen leveranciers en de slijters eerste 

vereischte. 9 Nov. zegde de heer van de Zuivelcentrale, bureau van de crisiscentrale, een regeling 

toe en op heden is daarvan niets vernomen. Men heeft getracht de slijtersvereeniging weer op 

pooten te zetten! Men heeft een commissie benoemd om de zaak in Den Haag te gaan bespreken! 

En ook spr. is met zijn medeleden naar Den Haag gegaan. Na een onderhoud met den heer Schuren 

en Spr. kwam met een bevredigd hart terug, vertrouwende in de noodzakelijkheid der rijksregeling, 

ook voor Gorcum. 

In verschillende plaatsen heeft Spr. de werking van de rijksregeling nagegaan en bevonden dat 

deze zeer gunstig mag heeten. 

De heer Schreuders van „de Linge” bestrijdt dit laatste. Het geldt alleen enkele groote plaatsen 

in Noord- en Zuid-Holland. De meeste zijn ondergebracht onder de zoogenaamde half vrijwillige 

regeling. 

De voorzitter zegt dat de half vrijwillige regeling door belanghebbenden wordt ontraden, o.d, 

door boeren in den omtrek ven Leiden. 

De heer Langerak uit Sliedrecht zet de rijksregeling uiteen. Deze regeling is gericht tegen de 

consumptiecontracten van de melkfabrieken. De crisis kwam en daarmee teleurstelling voor de 

fabrikanten en voor de boeren. Er werd veel melk naar de steden gevoerd en het aantal slijters 

nam toe. Men streefde naar verhooging van den prijs der consumptiemelk. Mislukt is een poging 

de melk te centraliseeren in handen van een op te richten federatie, die de melk zou veilen. De 

opbrengst op de vellingen was gering, ook omdat de fabrikanten tegenwerkten. 

Getracht is om van de regeering hulp te krijgen, o.a. verbod van invoer van melk. Tenslotte 

kwam de rijksregeling tot stand, n.m. de regeering kreeg de bevoegdheid den prijs der melk vast 

te stellen. Deze regeling voldoet de boeren niet geheel, omdat de vastgestelde prijs te laag is. 

Voordeelen heeft de regeling zonder twijfel voor de boeren en de handel gebracht. De fabrikanten 

hebben mede voordeelen. Spr. kan de toestanden in deze omgeving overigens niet beoordeelen. 


De regeling wil 1e. dat de boeren een redelijken prijs ontvangen en 2e. verheffing van de 

kwaliteit der melk met invoering van een boete voor overtreders. Vaststelling van den prijs voor 

den kleinhandel, waarbij fabrieken worden gelijkgesteld met slijters. De Centrale moet dus een 

sheiding maken tusschen consumptiemelk en alle andere melk. Onderkruiping van deze regeling, 

zooals vroeger plaats had, is uitgesloten. Thans, ondanks alle aanvankelijke oppositie bevalt de 

regeling in die streek uitstekend. De concurrentie is van de straat. Men heeft een uniformen prijs. 

Dat, gelijk de heer Schreuders zeide, de regeling op sommige plaatsen niet voldoet, ontkent de 

spr., die waarschuwt tegen de half vrijwillige regeling. Dat geld voor veehouders, zoowel als 

voor den handel. 

Den heer lacht het aanbevolen stelsel nog toe. De consument betaalt een hoogeren prijs. Wil deze 

den boeren ten goede komen, dan moet de bonafide handel beschermd worden. Vandaar dat de 

inkoopsprijs en de verkoopsprijs is vastgesteld. Verkocht mag alleen worden bij verkregen vergunning. 

De heer Van den Berg wijst op de beteekenis van de klassificatie bij de vrijwillige regeling, 

waarop de heer Langerak antwoordt, dat hij vreest dat de boer bij deze regeling nadeel zal hebben, 

omdat de handel- en industriemelk als consumptiemelk niet zal worden onmogelijk gemaakt. 

De heer Schreuders meent, dat hetgeen de heer Langerak heeft gezegd, alleen geldt voor de 

groote steden. Kunnen de boeren hier op taxa leveren? vraagt hij. 

De heer Langerak beweert dat dat verschil oplevert. Den fabrikant gaat het niet aan, omdat het 

alleen consumptiemelk betreft, die niet onder taxe verkocht wordt. In de contracten wordt bepaald 

dat bij niet nakoming van de taxe de boer beboet wordt met 1 cent per liter. Hij zal dus wel 

zorgen aan zijn verplichtingen te voldoen. 

De heer Roest, voorz. Slijtersvereeniging, houdt vol dat de boeren in den omtrek van Gorcum 

niet op taxe zullen kunnen leveren. Hij bepleit de half vrijwillige regeling. Er is bovendien een 

provinciale regeling mogelijk, zooals in Gelderland geldt. 

Er ontwikkelt zich vervolgens een uitvoerige gedachtenwisseling over de vraag of de boer in het 

Gorcumsche op taxe kan leveren of niet. 

De heer Schreuders wijst erop, dat de rijksregeling de verplichting niet meebrengt verschillende 

bedragen af te dragen aan de Crisis Zuivel Centrale. Noch voor de coöperaties, noch voor 

fabrieken en slijters, ziet spr, voordeel in de plannen. De voordeelen voor de boeren acht spr, 

problematisch. 

Desgevraagd verklaren velen der aanwezige veehouders zich voor de rijksregeling door toe te 

treden als lid van de afdeeling. 

Bij een daarop wederom volgend debat haalt de heer Langerak als voorbeeld van de wijze waarop 

er nog geknoeid wordt in de melkhandel, het feit aan dat een fabrikant aan een boer zeide hem 

wel een contract te kunnen bezorgen, als hij er maar f 50 of f 100 voor over had. 

De vergadering werd te circa half elf gesloten. 

--------------- 

Ook andere belanghebbenden bij de regeling van den melkhandel van hooger hand zijn in actie 

gekomen. In het hotel „De Gier” werd een vergadering gehouden een besloten karakter droeg. 


Deze had tot resultaat, dat een vereeniging werd opgericht, tellende 21 leden, waaronder 5 vertegenwoordigers 

van melkinrichtingen, 8 melkslijters en 8 zelfslijtende boeren. 

Een bestuur werd gekozen, samengesteld uit de heeren W. Roest, voorzitter, Schreuders, directeur 

van „De Linge”, secretaris;. A. J. de Groot, A. B. Verweij en J. Drieënhuizen. Er werden 

uitvoerige besprekingen gehouden, waarbij men het standpunt innam, dat en ingrijpen van de 

Crisis zuivel Centrale ten zake van den melk-handel, die niet vermeden kan worden, maar dat er 

dan ook alle reden is te streven naar de invoering van de zoogenaamde half vrijwillige regeling 

ter voorkoming van het tot stand komen van de rijksregeling. 

Eenparig werd besloten in deze richting een krachtige actie te voeren. 


Bijlage-1 Bond van melkveehouders afd-Gorinchem 

Verplaatst naar MAP Arkel

Amilko - Zuivelhistorie Nederland

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?