We kennen deze ziekte allemaal wel maar wat houdt het nu concreet in als er bij je huisdier suikerziekte wordt vastgesteld? Op het moment dat deze diagnose wordt vastgesteld ben je als baasje vaak overdonderd en is het normaal dat niet alle informatie die de dierenarts je geeft onmiddellijk blijft hangen. Daarom zetten wij graag alles nog eens voor je op een rijtje zodat je in staat bent de beste zorg te bieden voor je dierbare viervoeter zonder je hierbij onzeker te hoeven voelen.  

Wat is suikerziekte? 

Bij suikerziekte is de suikerstofwisseling verstoord omdat het lichaam ofwel onvoldoende insuline aanmaakt (diabetes type 1) of omdat de cellen in het lichaam ongevoelig (resistent) worden voor insuline (diabetes type 2). 

Insuline is een hormoon dat aangemaakt wordt door de alvleesklier. Het zorgt ervoor dat het suiker dat in het bloed zit kan worden opgenomen door cellen om daar te dienen als brandstof. Wanneer het hormoon onvoldoende wordt aangemaakt of wanneer de cellen niet meer reageren op het hormoon zal het suikergehalte in het bloed stijgen en zullen de cellen onvoldoende brandstof krijgen. Deze toestand noemt men hyperglycemie. De typische symptomen die hiermee gepaard gaan zijn veel drinken en veel plassen (en dus vaak ook in huis plassen!) en een overdreven goede eetlust maar desondanks toch vermageren. 

Het veel drinken en plassen of beter gezegd het vele plassen en daardoor het vele drinken kan verklaard worden doordat suiker door de nieren wordt uitgescheiden en hierbij vocht meetrekt. Het dier vermagert omdat het suiker dat in het bloed zit niet meer als energiebron kan dienen waardoor het lichaam genoodzaakt is alternatieve energiebronnen aan te spreken zoals vetweefsel en spieren. Het afbreken van vet gaat gepaard met het ontstaan van ketonen. Ketonen zijn zuur en zorgen dus voor een verzuring van het lichaam. 

Als diabetes lang onbehandeld blijft wordt deze verzuring dusdanig ernstig dat het dier in een levensbedreigende situatie terecht komt. Deze gevaarlijke toestand wordt ketoacidose genoemd en gaat gepaard met symptomen zoals extreme sufheid en braken. Ook kan je als eigenaar opmerken dat de adem anders gaat ruiken, de zogenaamde acetongeur.  

Zoals hierboven aangegeven onderscheiden we 2 types suikerziekte: 

• Type 1: Dit is het meest voorkomende type en ontstaat doordat de cellen in de alvleesklier stuk gaan en daarom onvoldoende insuline produceren. Dit type doet zich meestal voor op middelbare leeftijd en is deels genetisch bepaald.  
• Type 2:  Hierbij worden de cellen minder en minder gevoelig aan insuline. Dit type ontstaat bij honden doordat er andere hormonen in het lichaam aanwezig zijn die interfereren met de normale werking van insuline. Hierbij gaat het om glucocorticoïden en het vrouwelijke geslachtshormoon progesteron. Dit laatste verklaart waarom niet gesteriliseerde teefjes meer kans maken om diabetes te ontwikkelen. 

De diagnose

De diagnose van diabetes wordt gesteld door het aantonen van een te hoog suikergehalte in het bloed EN de urine. Omdat het ontstaan van diabetes onderliggende oorzaken kan hebben en omdat diabetes vaak gepaard gaat met andere aandoeningen is het belangrijk steeds een volledig bloed- en urineonderzoek uit te laten voeren. Omdat suiker de ideale bodem is voor bacteriën om te groeien hebben honden met diabetes in vele gevallen ook een blaasontsteking. 

De behandeling

Het doel van de behandeling is de bloedsuikerspiegel zo stabiel mogelijk te houden waarbij we streven naar een dalwaarde tussen 6-8 mmol/l. De behandeling van diabetes bestaat uit verschillende onderdelen, namelijk een aangepaste voeding, het toedienen van insuline door middel van injecties, het aanpakken van onderliggende aandoeningen en het behandelen van aanwezige complicaties. De behandeling van een diabetespatiënt vraagt om regelmaat en kan alleen maar succesvol zijn als er aan al bovenstaande factoren gewerkt wordt.

A. Een aangepaste voeding: constant in samenstelling en hoeveelheid, gevoerd op hetzelfde tijdstip van de dag.

• Liefst 2 maaltijden met 12u tussentijd
• Een voeding met een hoog vezelgehalte en complexe koolhydraten zodat de opname van de koolhydraten geleidelijk aan gebeurt om pieken in de bloedsuikerspiegel te voorkomen. In onze webshop bieden we een breed assortiment van voedingen aan geschikt voor diabetespatiënten zodat zelfs de meest kieskeurige eters van hun maaltijd kunnen genieten:

• Royal Canin Diabetic 
• Trovet Weight Diabetic WRD
• Specific Endocrine Support CED-DM
• Hills Diabetes Care W/D
• Sanimed Weight Control
• Brit Grain Free Veterinary Diet Diabetes

• De hoeveelheid voeding die u dier nodigt heeft is afhankelijk van de voedingstoestand van het dier. Het is belangrijk dat te zware dieren geleidelijk aan vermageren. Obesitas geeft immers aanleiding tot insulineresistente waardoor er steeds hogere dosissen insuline nodig zijn.  

B. Het toedienen van insuline.

In Nederland en België is voor de behandeling van diabetes het insulinepreparaat Caninsulin® geregistreerd (verkrijgbaar via uw dierenarts). De flacon dient rechtop in de koelkast bewaard te worden en moet voor gebruik zacht gezwenkt (niet schudden!) worden zodat de actieve substantie zich kan verdelen over de flacon. Een aangeprikte flacon is 6 weken houdbaar mits gekoeld bewaard. 

De werkingsduur van het middel bedraagt zelden meer dan 12 uur, daarom dat er ten stelligste wordt aangeraden 2x per dag insuline te prikken. De injectie gebeurt onderhuids en dient steeds te gebeuren nadat het dier gegeten heeft en liefst om de 12 uur. Zorg ervoor dat u steeds beschikt over de juiste insulinespuitjes (40 IE/ml) die bij Caninsulin® horen om over- of onder dosering te voorkomen. Veel diereigenaren kiezen voor het gebruik van de Vetpen® omdat men hiermee veel nauwkeuriger en gemakkelijker insuline kan toedienen.  

Als uw dier slecht of niet gegeten heeft of heeft gebraakt wordt aanbevolen maximum 1/3 de van de dosering insuline toe te dienen en contact op te nemen met uw dierenarts.

C. Het aanpakken van onderliggende aandoeningen

Het aanpakken van onderliggende aandoeningen (de ziekte van Cushing, alvleesklierontsteking) en complicerende factoren zoals infecties en de toediening van medicijnen die de bloedglucosespiegel beïnvloeden. Niet gesteriliseerde teefjes dienen zo snel mogelijk gesteriliseerd te worden omdat in een klein aantal gevallen diabetes nog reversibel kan zijn.  

D. Opvolging en dosisaanpassingen

De startdosering van insuline zal bepaald worden door uw dierenarts evenals de controle momenten. Er wordt aanbevolen laag te starten en traag op te hogen om complicaties te vermijden. Ga ervan uit dat de startdosering niet meteen de juiste dosering is en dat u de eerste weken samen met uw dierenarts op zoek zal moeten gaan naar de ideale dosering voor uw hond. De bepaling van de bloedsuikerspiegel gebeurt meestal 4 uur na de toediening van insuline omdat we ervan uitgaan dat we dan de laagste waarde zullen meten. Dit gebeurt meestal door een prikje in het oor (of de lip) met behulp van een glucosemetertje. Op basis van deze waarde wordt dan beslist of de dosis insuline aangepast moet worden. Indien uw dier na enkele weken nog steeds slecht gereguleerd is zal de dierenarts vaak overgaan tot een glucose dagcurve. 

Bij een glucose dagcurve wordt om de 1 à 2 uur de bloedglucose bepaald aan de hand van het oorpikje. Deze waarden worden dan uitgezet in functie van de tijd zodat we een curve verkrijgen waaruit het verloop van de bloedglucose doorheen de dag makkelijk af te lezen is. Omdat de piekactie van insuline variabel is van patiënt tot patiënt geeft de glucose dagcurve extra informatie omtrent het tijdstip van het laagste punt bij uw huisdier. Ook zullen we hierdoor gemakkelijk kunnen zien of uw hond misschien te laag (onder 3 mmol/l) zakt doorheen de dag en een hypoglycemie (‘hypo’) doormaakt. Dit laatste kan een levensbedreigende situatie zijn die lang onopgemerkt kan blijven zonder glucose dagcurve. Het streefdoel van de behandeling is om de meerderheid van de waarden onder 10 mmol/l te krijgen met het laagste punt tussen 5 en 8 mmol/l.  

Het maken van een glucose dagcurve wordt vaak uitgevoerd in de dierenartsenpraktijk hoewel dit niet de ideale situatie is. Dieren zijn vaak zenuwachtig bij de dierenarts en willen vaak niet eten waardoor de situatie bij de dierenarts geen weerspiegeling is van de thuissituatie en de glucosewaarden dus ook niet helemaal representatief zijn. Gelukkig kan je als eigenaar thuis zelf glucosemetingen doen. In onze webshop bieden wij hiervoor een glucose starterskit aan die alles bevat wat u nodig hebt om thuis zelf aan de slag te kunnen gaan.  

Bespreek de resultaten en de dosisaanpassing op basis hiervan natuurlijk altijd met uw dierenarts. Wanneer u éénmaal het laagste punt van uw huisdier kent kan u ook gemakkelijk de reguliere bloedglucose bepaling bij u thuis uitvoeren. 

Veel gestelde vragen

Mag ik mijn dier belonen?

Snacks tussen de maaltijden door worden best zoveel mogelijk beperkt. Als u uw dier toch wilt belonen kies dan voor groente of snacks die geproduceerd zijn voor honden met diabetes zoals de Specific Healthy Treats.

Mag mijn dier inspanningen leveren?

Ja maar gematigd. Beweging is zeer belangrijk om uw hond gezond te houden maar ook op dit vlak wordt aangeraden volgens een vast dagschema te werken om extreme schommelingen in de bloedglucose te voorkomen. 

Waarom kan men bij honden geen pilletje geven om diabetes te behandelen en bij mensen wel?

De werking van deze medicijnen is gebaseerd op het stimuleren van afgifte insuline door de cellen in de alvleesklier. Bij honden zijn deze cellen in de meeste gevallen niet meer functioneel en zijn deze medicijnen dus niet effectief. 

Wat is een hypo en wat moet ik doen als mijn dier een hypo krijgt?

Een hypoglycemie kan ontstaan doordat een hond te veel insuline toegediend heeft gekregen, weinig/niet gegeten heeft maar toch een volledige dosis insuline heeft gekregen of een abnormale inspanning heeft geleverd. Een hypoglycemie kan zich uiten in rusteloosheid, erge honger, rillen en kan uiteindelijk leiden tot epilepsie, coma en sterfte. Als u denkt dat uw dier een hypo heeft dan dient u zo snel mogelijk een maaltijd aan te bieden. Indien het dier niet meer wil eten dien dan glucose of druivensuiker toe door het in de wangzak en onder de tong te wrijven en neem zo snel mogelijk contact op met uw dierenarts.  

Kan mijn dier oud worden met diabetes?

Hoewel het behandelen van een hond met diabetes een uitdaging kan zijn voor de eigenaar heeft een hond die goed gereguleerd is een normale levenskwaliteit en duur. Voor het slagen van de behandeling is een goede samenwerking tussen diereigenaar en dierenarts zeer belangrijk.  

Tips 

• Oefen het prikken (zowel het prikken van insuline als de glucosemeting) samen met uw dierenarts tot u zelfverzekerd genoeg bent om er zelf aan te beginnen. Gebruik regelmatig een andere injectieplaats en wissel de injectienaald tijdig. Als het dier reageert op de insuline injectie is dit vaak een teken dat de naald te bot is geworden. 
• Wees altijd voorbereid op een hypoglycemie. U neemt best altijd glucose en een kleine hoeveelheid voedsel mee. 
• Hou een diabetes dagboek bij. Op deze manier zal het gemakkelijker zijn om oorzaken van veranderingen in bloedsuikerspiegel op te sporen en aan te pakken.  

Lindsey Cantillon

Dierenarts